Kleden op de omstandigheid gebeurt met name als het kledingvoorschrift van de gastvrouw of -heer hiertoe aanleiding geeft. Het is zowel hoffelijk als praktisch om op officiële uitnodigingen een duidelijk kledingvoorschrift te vermelden.
Het hof heeft de gewoonte om daar waar het niet in een algemene term (formeel/informeel) kan worden vervat, naast het kledingvoorschrift voor heren en militairen ook dat voor dames te vermelden. Zo wordt het kledingvoorschrift ‘middagjapon’ gehanteerd tijdens een relatief informeel bezoek. Wie naar de koningin gaat, volgt het op de uitnodiging vermelde kledingvoorschrift op. Een overzicht:Informeel De kledingcode voor recepties of bijeenkomsten die overdag, meestal aan het einde van de middag, plaatsvinden en vrijwel op het werk aansluiten is voor mannen: wandelkostuum, dat wil zeggen een pak. Blazer of tweedjasje, evenals een buttondown hemd en bruine schoenen, zijn toegestaan. Voor vrouwen: nette jurk, mantelpakje of combinatie jasje/rok of jasje/broek. Decoraties worden niet gedragen op informele kledij.
Formeel De kledingcode voor formele bijeenkomsten overdag en soms ’s avonds. Wordt wel aangeduid als man een donker kostuum en dames geklede japon, alleen overdag met hoed. Mannen: donkerblauw of antracietkleurig kostuum, licht overhemd met gladde boord (dress shirt), das, zwarte schoenen (veter of gesp), zwarte of donkerblauwe sokken. Vrouwen: een (niet sportief) pakje of jurk met bijpassend jasje (complet) en kousen. Hierbij kan een decoratie in de vorm van een strikje, rozet of baton worden gedragen.
Jacquet Het jacquet wordt gedragen bij plechtige middagbijeenkomsten, zoals bijvoorbeeld op Prinsjesdag en de nieuwjaarsreceptie voor het corps diplomatique, en ook bij de plechtigheden in het kader van een huwelijk of de bijzetting van een lid van het Koninklijk Huis. Bij de eerste drie geldt een grijs vest, das, hoed en handschoenen; bij de vierde zijn deze accessoires vanwege de rouw in het zwart. Wie niet over een jacquet beschikt is ook welkom in een donker kostuum. De kleding voor dames is een stemmig getint ensemble (japon en jas of mantelpak) met hoed. Op een jacquet worden alleen bij een feestelijke bijeenkomst onderscheidingen gedragen, en dan alleen in de vorm van strikje, rozet of baton. Nooit bij uitvaarten.
Klein gala of smoking Voor feestelijke bijeenkomsten na 18.00 uur is de smoking tegenwoordig de favoriete kledij voor mannen. De klassieke smoking is zwart (of nachtblauw), met een wit (piqué) overhemd en een zwart strikdasje (daaraan dankt deze kledij in het Engels en Frans zijn naam: black tie, cravate noir). Voor de vrouw betekent dit klein avondtoilet. Dat kan zowel een feestelijke korte of halflange jurk zijn, of een nette bloes op een lange rok. Bij klein gala worden geen decoraties gedragen. Soms wordt er een uitzondering gemaakt, maar dat is dan voor één decoratie. Dat betreft dan meestal een staatsbezoek, waar dan de door beide staatshoofden toegekende decoraties in miniatuurvorm worden gedragen.
Groot gala Mannen dragen alleen ’s avonds een rokkostuum bij zeer officiële evenementen. ‘Groot gala’ wordt door geüniformeerden aangeduid als ‘groot tenue’. Een rokkostuum is van zwarte stof, met een wit vest, wit overhemd met gesteven front en boord met omgeslagen punten, een witte strikdas (Engelse dresscode: white tie). Daarbij een zwarte zijden hoed (de zogenaamde ‘hoge zije’), zwarte (lak)schoenen, zijden sokken en cape, en witte handschoenen. Gaan de heren in rok, dan gaan de dames in groot avondtoilet: lang en gedecolleteerd, met bijpassende sieraden (diadeem, collier), avondtasje en in de buitenlucht een (bont)cape of stola. Bij groot gala horen (grote) decoraties en dat staat dan ook op de uitnodiging aangegeven. In geval van twijfel over een kledingvoorschrift op een uitnodiging van het Koninklijk Huis kan men bellen naar het bureau van de hofmaarschalk.
Zie ook etiquette> hofkleding> protocol.
