Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland; constitutionele monarchie onder het Huis Windsor. Was het Nederlandse koningschap de stille droom van de latere koning Willem I geweest, die droom werd in 1815 werkelijkheid toen de grote mogendheden op het Congres van Wenen besloten tot de stichting van het (Verenigd) Koninkrijk der Nederlanden.
De ‘hereniging’ van Noord- en Zuid-Nederland, bedoeld als bijdrage tot het politieke evenwicht van Europa, was vooral door de Britse regering gewild omdat zij naar een sterk tegenwicht streefde tegen een herleving van de Franse veroveringszucht. Daarbij kwam dat zij goede contacten onderhield met prins Willem Frederik, de latere koning Willem I. Deze was in 1795 met onder anderen zijn vader, prins Willem V, naar Engeland gevlucht. In februari 1795 vaardigde prins Willem V de brieven van Kew uit, waarin hij bestuurders van overzeese gebiedsdelen beval zich over te geven aan de Engelsen. In 1799 stelde hij samen met zijn zoon een proclamatie op waarin hij de Nederlanders opriep de Engels-Russische inval in Noord-Holland te steunen. Na allerlei omzwervingen had prins Willem Frederik in 1813 zijn thuisbasis weer in Londen. Hiervandaan keerde hij in november terug naar Nederland, waar hij vervolgens werd uitgeroepen tot Soeverein Vorst.De relatie tussen de Republiek der Verenigde Nederlanden en Engeland was vaak slecht geweest. Beide naties streefden heerschappij op zee na, wat onder andere had geleid tot vier zeeoorlogen in de 17e en 18e eeuw. Desondanks waren de betrekkingen tussen het Huis Oranje-Nassau en Engeland altijd nauw geweest. Prins Willem II (1626-1650) huwde met de Engelse prinses Mary. Later trouwde ook zijn zoon Willem III (16501702) met een Engelse prinses, Mary II (1662-1695). Zij zouden koning en koningin van Engeland worden.
Ook prins Willem IV (1711-1751) was getrouwd met een Engelse prinses, Anna van Hannover. Het plan van prins Willem Frederik om zijn oudste zoon, erfprins Willem (1792-1849), die aan de universiteit van Oxford gestudeerd had, te koppelen aan prinses Charlotte (de erfgename van de Britse kroon) kwam dus neer op het oppakken van een oude draad. Het huwelijk ging echter niet door, omdat de Britse troonopvolgster ervan afzag. In het eerste decennium van Willem I’s regeerperiode werd de koning sterk beïnvloed door de Britse gezant Clancarty, die wel eens de onderkoning van Nederland werd genoemd. Het uiteenvallen van het Koninkrijk der Nederlanden in de jaren ’30 van de negentiende eeuw en met name de rol die Engeland speelde bij de totstandkoming van het Belgische koninkrijk leidden tot een verkoeling in de betrekkingen tussen beide koningshuizen, ook op het persoonlijke vlak. Het stak dat prins Leopold van Saksen-Coburg-Gotha die de Belgische troon beklom (getrouwd met de eerder genoemde prinses Charlotte!) uitstekende contacten had met de Britse regering en met de jonge koningin Victoria.
Al gauw bleek echter dat de Britse vorstin zich niet voor het karretje van de Belgische politiek liet spannen en in de jaren ’60 waren de betrekkingen tussen Nederland en Groot-Brittannië alweer zodanig dat koningin Sophie, die vanwege haar liberale voorkeuren sterk pro-Engels georiënteerd was, met de gedachte speelde van een huwelijk tussen haar oudste zoon Willem (1840-1879) en een dochter van de Britse koningin. Een dergelijke verbintenis zou niet alleen goed zijn voor de Oranje-dynastie, maar ook voor de politieke oriëntatie van Nederland, meende zij. Het huwelijksplan ging niet door en de Oranjes zouden pas veel later weer een aanknopingspunt met het Britse koningshuis krijgen in de persoon van prinses Helena, een zuster van koningin Emma die getrouwd was met de jongste zoon van koningin Victoria. Helena’s dochter, prinses Alice, trouwde op haar beurt met prins Alexander van Teek, een verengelste prins die in 1917 zijn Duitse titel moest neerleggen, de familienaam Cambridge aannam en van zijn zwager koning George V de titel graaf van Athlone kreeg. Alice zou haar leven lang (zij stierf in 1981) nauwe contacten onderhouden met koningin Wilhelmina en koningin Juliana. Zij was peettante van koningin Beatrix.
De banden met het Britse koningshuis werden hechter toen koningin Wilhelmina ten gevolge van de Duitse inval op 13 mei 1940 naar Engeland uitweek en daar gedurende de bezettingstijd verbleef. Zij werd uitgenodigd door koning George VI (1895-1952), die de Nederlandse vorstin aanvankelijk op Buckingham Palace liet logeren. Koningin Wilhelmina, die in de Britse hoofdstad wilde blijven wonen, nam kort daarna met prins Bernhard haar intrek in een pand aan Eaton Square 82. Daar doorstond zij de ‘Battle of Britain’, door telkens bij luchtalarm onder te duiken in de schuilkelder van het nabijgelegen Claridge’s hotel. In de herfst van 1940 verhuisde zij voor haar eigen veiligheid naar een woning buiten Londen. Tot begin 1944 woonde zij in Stubbings House in de buurt van Maidenhead, daarna in een villa in de buurt van het plaatsje South Mimms ten noorden van Londen, en ten slotte in een landhuis te Mortimer in de buurt van Reading. Begin mei 1945 keerde zij naar Nederland terug.
In 1946 reisde koningin Wilhelmina nog eenmaal naar Groot-Brittannië om het Britse volk te bedanken voor de steun die de Nederlandse natie tijdens de oorlog had ontvangen. Zij verleende koning George VI het Grootkruis van de Militaire Willemsorde. Tevens gaf zij, als uiting van haar persoonlijke dankbaarheid voor de genoten gastvrijheid, het Britse koningspaar 36 paarden cadeau, die bestemd waren voor de koninklijke garde. Naderhand hebben koningin Juliana en koningin Beatrix de vriendschappelijke betrekkingen met het Britse koningshuis voortgezet. Koningin Juliana en prins Bernhard brachten in 1950 en in 1972 een (staats)bezoek aan Groot-Brittanië en ontvingen het Britse koningspaar in 1958 en in 1962 (bij gelegenheid van de viering van hun zilveren huwelijksfeest). Koningin Beatrix en prins Claus bezochten Groot-Brittanië in 1982 en ontvingen het Britse koningspaar in 1988 in het kader van het William & Mary-jaar.
