Lexicon van de Nederlandse Landstreken

dr. H.A. Visscher (2002)

Gepubliceerd op 24-02-2017

Sticht, Het

betekenis & definitie

De vroegere naam van het Bisdom Utrecht. Sticht(e) was namelijk de term waarmee een geestelijke stichting of bisdom werd aangeduid. In zijn bisdom oefende de Bisschop van Utrecht zowel wereldlijke als geestelijke macht uit. Daarbij kon hij zijn gezag een tijdlang zelfs over een groot deel van Oost Nederland laten gelden.

Onderscheiden werden het Nedersticht, dat ongeveer het gebied van de provincie Utrecht omvatte en het Oversticht, waarmee de overige delen van het bisdom werden bedoeld.
In Oost Nederland heeft het gebied van de provincie Overijssel het langst tot het uitgestrekte bisdom behoord.

Streek, De
Het deel van oostelijk West Friesland, dat zich van Hoorn naar Enkhuizen uitstrekt. De ondergrond van het gebied is een circa drieduizend jaar oude kustvlakte met relatief hoog opgeslibde zandige kreekafzettingen, die zich mede door de klink van de slappere kleiige lagen in hun naaste omgeving als vrij markante rugsystemen gingen manifesteren.
Doordat de kustvlakte later moerassig werd kon er een dunne laag veen op ontstaan.
Evenals andere venige streken van Laag Nederland werd De Streek in de Volle Middeleeuwen bloksgewijs vanuit lintdorpen in lange strookvormige kavels verdeeld.
Sinds de ontwatering van het cultuurland zou de dunne veenlaag gaandeweg door oxidatie en afgraving verdwijnen. Voornamelijk slechts onder bebouwing bleven er nog relicten van over. De afgelopen decennia is bij ruilverkavelingen veel microreliëf van de kustvlakten geëgaliseerd. Bovendien werden Hoorn en Enkhuizen toen verstedelijkingshaarden.
De Streek is ook de naam van enkele afzonderlijke nederzettingen. Voorbeelden zijn een Groningse buurtschap in de omgeving van Warffun en een Friese buurtschap bij Aalsum.

< >