Prinsjesdag, in Nederland de dag waarop de jaarlijkse zitting van de Staten-Generaal in een verenigde bijeenkomst van de beide Kamers door de Koning werd geopend met het uitspreken van een troonrede. Deze opening viel in de periode 1815-1848 op de derde maandag in oktober; van 1848-1887 op de derde maandag in september en sinds 1887 op de derde dinsdag in september.
Op 16.2.1971 aanvaardde de Tweede Kamer een wetsontwerp dat de datum tot de laatste dinsdag in augustus vervroegde; het wetsontwerp werd echter door de Eerste Kamer op 8.2.1972 verworpen. In de loop van de jaren tachtig werd besloten de jaarlijkse zitting van de Staten-Generaal niet meer te sluiten en dus ook niet meer te openen. Prinsjesdag kreeg daardoor meer het karakter van het begin van een nieuw parlementair werkseizoen, weerspiegeld in de troonrede. De naam Prinsjesdag is waarschijnlijk afkomstig van de verjaardag van Oranje-stadhouder Willem V (1751-1795); de dag waarop men in de → patriottentijd Oranjegezinde demonstraties hield.
