Kinderarbeid, kwam reeds in de Oudheid voor als economische noodzaak. Tijdens de opkomst van de moderne industrie kreeg kinderarbeid monstrueuze trekken.
belgië De Belgische wetgeving op het gebied van de kinderarbeid stamt van 13.12.1889 en werd gecoördineerd door het Koninklijk Besluit van 28.2.1919. De wetgeving is van toepassing op alle ondernemingen onderworpen aan wetten die de arbeidsduur regelen, of die gekwalificeerd zijn als gevaarlijke, ongezonde of hinderlijke inrichtingen.
Het is verboden kinderen beneden de veertien jaar in de aan de wet onderworpen ondernemingen te laten werken. Dit verbod geldt ook voor thuisarbeid voor rekening van een bedrijfshoofd. Een Koninklijk Besluit van 1926 heeft de vroeger getroffen maatregelen, die betrekking hadden op de zwaarte van de arbeid of haar gevaarlijke of ongezond karakter, gecoördineerd voor jongens van veertien tot zestien jaar en voor meisjes of vrouwen van veertien tot eenentwintig jaar. Verder geldt een verbod op nachtarbeid voor jongens beneden de achttien jaar en voor vrouwen, afgezien van wettelijke uitzonderingen. Artikel 18 van de wet van 1965 op de jeugdbescherming, gewijzigd bij de wet van 1971, bevat algemene strafmaatregelen voor iedere burger die een kind beneden de volle leeftijd van zestien jaar gebruikt voor werk dat boven zijn of haar krachten gaat. Uitzonderingen voor een beperkte duur en voor bepaalde activiteiten kunnen worden toegestaan voor manifestaties van culturele, wetenschappelijke, opvoedkundige en artistieke aard; film-, televisie- en radio-opnamen en voor modeshows.
nederland J.H. graaf van Rechteren van Appeltern, gouverneur van Overijssel, diende in 1839 een wetsvoorstel in tegen kinderarbeid, dat door een regeringsenquête van 1841 op de achtergrond werd gedrongen. Hoewel toen bleek dat er arbeidstijden van kinderen voorkwamen van vijftien uur, zag de regering geen reden in te grijpen. Ook een in 1860 op verzoek van de regering door De Vries Robbé uitgebracht rapport leidde niet tot resultaten. Evenmin een in 1861 uitgevoerde regeringsenquête. Een rapport, in 1867 uitgebracht door een staatscommissie onder leiding van De Vries Robbé kon de regering, evenmin overtuigen. Ten slotte leidde een op 27.2.1873 door het liberale kamerlid S. van → Houten ingediend wetsvoorstel tot de eerste regeling van de kinderarbeid. De wet op de kinderarbeid van 1874 is bekend geworden als het Kinderwetje van Van Houten. Er werd een verbod tot kinderarbeid ingevoerd voor kinderen beneden de twaalf jaar. Dit verbod was niet van toepassing op huishoudelijke en persoonlijke diensten en op veldarbeid. Nachtarbeid werd niet verboden, evenmin werden de werktijden geregeld. Een parlementaire → enquête naar de resultaten van deze wet uit 1886, leidde in 1889 tot de eerste Nederlandse arbeidswet. De Arbeidswet van 1919 bevatte een arbeidsverbod voor kinderen beneden de vijftien jaar. De wet gold niet voor lichte arbeid in de schoolvakantie, ook als het kind boven de vijftien jaar nog geheel of partieel leerplichtig zou zijn. De Arbeidsinspectie kan ontheffing verlenen van het verbod op kinderarbeid in het belang van onderwijs, kunst en wetenschap, zoals bij het optreden voor toneel, film en televisie.
