betekent inspanning. In India zeer verbreide leer, die tot doel heeft door concentratie van lichaam en geest door te dringen tot hogere lagen van het bewustzijn.
De weg van yoga bestaat uit een reeks van in- en ontspanningsoefeningen voor lichaam en geest. Het gaat om verschillende lichaamshoudingen, die men lang moet oefenen voordat men ze beheerst. Al onze moderne gymnastische oefeningen hebben hun wortels in de oeroude yogavoorschriften. Daar komen de ademoefeningen nog bij, omdat de juiste ademhaling voorwaarde is om tot hogere inzichten te kunnen geraken. Verder bereidt men zich voor door zich te houden aan voorschriften betreffende zuivering en onthouding. Deze maatregelen moeten tot resultaat hebben dat de yogi zich losmaakt van het lichamelijke en de zinnen afwendt van wereldse dingen.
Wanneer dit niveau bereikt is, begint de poging door te dringen tot hogere stadia van bewustzijn door concentratie, meditatie en contemplatie. De yogaweg is wat doelstelling betreft verwant aan de christelijke mystiek; daarin wordt ook geprobeerd door te stoten naar goddelijke sferen. Onze ontspanningssystemen, in het bijzonder de autogene training, berusten op de ervaringen van de yoga.
