een levensprogram van persoonlijke zelfverwerkelijking, dat door middel van tucht, zelfdiscipline en bijzondere leefregels het beleven van een hoger bestaan moet bereiken. De mediterende tracht door dagelijkse oefening een ontspanningstoestand te bereiken, waarin zijn verzonkenheid door niets meer gestoord kan worden.
Diepe ontspanning gepaard met sterke geestelijke concentratie schermt de mediterende af tegen de prikkels van de buitenwereld. Innerlijke concentratie leidt hem tot bezinning en beschouwing (contemplatie). Verinnerlijking en innerlijke vrede als eigenlijk doel der m. die nog te boven worden gegaan door de uiterste verzonkenheid die tot verlichting (entase) of tot extase leidt. De m. is afkomstig uit Oosterse religies, is echter in het christendom en de Islam niet onbekend. Ze wordt als yoga, trancendentale of christelijke meditatie in tal van scholen die onderling in details afwijken, meestal in kloostergemeenschappen beoefend. In het Westen wordt meditatie, meestal ontdaan van haar religieuze doelstelling, gebruikt om met behulp van lichaamsoefeningen, ademoefeningen en innerlijke concentratie tot ontspanning te komen. Autogene training, ontspanningsoeleningen, maar ook yoga, Zen, transcendentale m. in een aan de Westerse opvattingen en behoeften aangepaste vorm.
