met slijmvlies beklede holten van de aangezichtsschedel, via kanalen verbonden met de neusholte: 2 kaak-, voorhoofds- en wiggebeenholten, met daarnaast het zeefbeenlabyrinth en verscheidene zeefbeencellen. Worden bij neuscatarre en -ontstekingen dikwijls ook aangetast.
Doordat zwellingen optreden in de kanalen naar de neusholte, ontstaan abcesachtige etteringen, die pijnlijk zijn en dikwijls gepaard gaan met hoge koorts. Behandelen van de verkoudheid, die hier meestal de oorzaak van is. Dampbehandelingen voor het hoofd met hooibloemen, kamille, fenegriekkompressen, dampkompressen.Koude gezichtswassingen, warme neusspoelingen, langzamerhand overgaan op koude. Afleiden: korte wikkels, Spaanse mantel, leemwaterhemd. Begieting vanaf bovenbeen en van bovenlichaam. Vastenkuur in hardnekkige gevallen, anders vegetarisch dieet en rauwkost. Homeopathie: Cinnabaris D3, Hydrastis D2-3, Hepar sulfuris D3-6, Silicea Dl2, Kalium bichromicum D6, Spigelia D4-6.
