I. trans.,
a. eig., (in iets) verscheidenheid -, afwisseling -, verandering brengen, (met iets) afwisselen, (iets) nuanceren, veranderen, capillos positu, Ov., v. et mutare vocem, Cic., est formas variatus in omnes, Ov. | bont maken, - verven, bespikkelen, (sol) variat ortum maculis, Verg., v. corpora caeruleis guttis, Ov., (cani) variant tempora, Ov.; bont en blauw slaan, putrida pectora palmis, Cat.
b. overdr., caloresque frigoraque (van het weer), Liv., vices, elkaar aflossen, Verg., laborem otio, otium labore, Plin. ep., variare voluptatem et distinguere, Cic. | verschillend -, afwijkend opgeven of berichten, quae de Marcelli morte variant auctores, Liv., certe variata memoria actae rei, Liv. | (een mening) doen veranderen, cum timor atque ira invicem sententias variassent, nu zo, dan zus hadden doen stemmen, Liv.; in het pass. variari, van de meningen zelf = van elkaar afwijken, verdeeld zijn, variatis hominum sententiis, Cic. | (in de gezindheid) een verandering doen intreden, nu zo, dan anders stemmen, animos hominum, Liv.
II. intr.,
a. eig., verschillend zijn, verschillen, afwisselen, seminibus constant variantque figurā, Lucr., variant aquilonibus undae, Prop. | veelkleurig -, bont -, gekleurd -, gevlekt zijn, prima mihi variat uva, Prop.
b. overdr., verschillend-, afwisselend-, veranderlijk zijn, afwisselen, variante hominum partim dolore partim gaudio, Iust., diu variante fortunā, Iust., impers., variatum deinde proeliis, er werd met afwisselend gevolg gestreden, Vell., si (lex) nec causis nec personis variet, niet nu eens ten gunste ener zaak, dan van een persoon uitgelegd werd, Liv.; verschillend bericht of opgegeven worden, quamquam (haec) et opinionibus et monumentis litterarum variarent, Liv. | van personen en het gepersonifieerde: verschillend opgeven, - berichten, ita fama variat, ut etc., Liv.; verdeeld zijn, van verschillende mening enz. zijn, fremitus variantis multitudinis, Liv., pass. impers., in eo variari inter eos et dubitari videtur, Cic., ibi cum sententiis variaretur, Liv.
