duxi, ductum(3);
I. a. eig., af-, naar beneden voeren, af-, neer-, naar beneden trekken, alqm de rostris, Caes.; (van zaken) pectine crines, neerkammen, Ov., caesariem barbae dextrā, neerstrijken, Ov., suas a pectore vestes, afstropen, Ov. | (van militairen) af-, naar beneden voeren, laten aftrekken, ook = van het paard laten stijgen. | (van schepen): (de zeilen) neerlaten, ontplooien; (een schip) van stapel laten lopen, in zee laten steken.
b. overdr., (verminderend tot iets) terugbrengen, gradatim ad pauciores, Cic.
II. a. in 't alg., (van een plaats weg naar een andere) voeren, wegvoeren, met zich nemen, suos ex agris, Caes., atomos de via, Cic., fig., Aeolium carmen ad Italos modos, de Aeolische lyriek op Romeinse bodem overplanten, Hor.; (krijgsvolk van een plaats) wegvoeren, wegnemen, laten aftrekken; als gids of geleider voeren, brengen, geleiden, b.v. (uit de provincie naar Rome) Ennium poētam, Cic., (als gast in een huis enz.) alqm ad alqm, Cic., (een jongmens tot een staatsman ter verdere vorming) alqm ad alqm, Cic., verder = eershalve begeleiden, b.v. (een staatsman) alqm, Cic., (een jonge Romein naar het forum, om zijn tirocinium af te leggen) alqm in forum, Liv., Iust., (een bruid uit het huis der ouders naar dat van de bruidegom) virginem in domum alcs, Tac., of ad alqm, Liv., (ook van de bruidegom zelf) uxorem domum, Ter., (een verdreven heerser weer in zijn rijk) alqm in regnum, Tac., ten slotte = in feestelijke optocht ergens heen voeren; (kolonisten) ergens heen voeren, coloniam, stichten, Cic.; (iemd als getuige enz. voor het gerecht) brengen, halen; (een schip) van de werf halen, ook = (kapend) wegvoeren, ook = opbrengen; (water) afleiden, ergens heen leiden; (uit een bezit) verdrijven; (iemd b.v. in een hinderlaag) lokken; (ziekten enz.) verwijderen, corpore febres, Hor., quoniam haec deducuntur, Cic. | overdr., (iemd van iets) aftrekken, -brengen, afkerig maken, alqm a pristino victu, Nep.; (iemd tot iets) brengen, cuius errore eo (daartoe) deducta est multitudo, ut etc., Nep., alqm in periculum, Caes.; (zaken) in een bepaalde richting leiden, rem huc of in eum locum, ut etc., Cic., Caes., audi, quo rem deducam, waar ik heen wil, Hor.; (iemd van zijn partij) afvallig maken; (iemd tot iets) brengen, (voor iets) winnen, (in iets) wikkelen, in ongunstige zin = verleiden, alqm ad eam sententiam, Caes., alqm in societatem belli, Liv.; (de oorsprong van iets) afleiden, genus ab alqo, Curt.
b. praegn., (verminderend) aftrekken, cibum, onttrekken, Ter., in ’t bijz., van een som aftrekken, centum nummos, Cic., de capite, Liv., subst. deducta, ae, f. aftrek, Cic. | (voortzettend) vormen, maken, bouwen, vallum a mari ad mare, Eutr., litteram mero, schrijven, trekken, Ov.; zo ook = voort-, afspinnen, voort-, afweven, argumentum in tela, inweven, Ov.; overdr., = (een geschrift) fijn uitspinnen, kunstig uitwerken.
