XYZ van de klassieke muziek

Katja Reichenfeld (2003)

Gepubliceerd op 15-03-2017

Luigi Dallapiccola

betekenis & definitie

Luigi Dallapiccola (Pisino 1904-Florence 1975) was een Italiaans componist die als eerste in zijn land twaalftoonsmuziek componeerde. Uit zijn werk spreekt een humanistische levensvisie,en zijn muziek wordt gekenmerkt door een warme lyriek.

Luigi Dallapiccola's leven werd getekend door onderdrukking. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd hij met zijn familie geïnterneerd in Graz, omdat zijn vader 'politiek onbetrouwbaar' zou zijn; gedurende de Tweede wereldoorlog leefde hij in angst vanwege de joodse afkomst van zijn vrouw, die al in 1938 haar baan had verloren. De thematiek van (on)vrijheid loopt dan ook als een rode draad door zijn overwegend vocale oeuvre.

Dallapiccola studeerde in Florence, waar hij in 1924 Pierrot Lunaire van Schönberg hoorde. Vanaf dat moment experimenteerde hij met de dodekafonie, maar omdat hij zijn muziek uit deze periode vernietigde, zien we de sporen hiervan pas terug in werken als Divertimento in Quattro Eserciziuit 1934, Tre laudi uit 1936-37 en zijn opera Volo di natte uit 1939. Hij paste zijn twaalftoonsreeksen steeds strikter toe, maar plooide deze zo, dat zijn muziek uiterst persoonlijk en lyrisch bleef klinken. 'De twaalftoonsmethode mag niet zo tiranniek zijn dat zij a priori expressie en menselijkheid uitsluit,' vond Dallapiccola.

Vanaf de jaren '40 ademt zijn muziek een diepe humaniteit en religiositeit, die werden gevoed door zijn afkeer van het fascisme. 'Ik moest kiezen tussen atheïsme en religie. Ik koos religie, 'zei Dallapiccola hierover. Zo ontstonden aangrijpende meesterwerken als de opera's Il prigioniero (1938-48) en Ulisse (1960-68), het koorwerk Canti di prigionia (1938-41) en de liederencyclus Cinque frammenti di Saffo (1942).

Dallapiccola had een sterke invloed op jongere componisten zoals Luigi Nono en Luciano Berio.

Oeuvre
4 opera's; 1 ballet; 8 orkestwerken; 6 koorwerken; 6 kamermuziekwerken en bijna 20 vocaal/instrumentale werken.

< >