Amilcare Ponchielli (nabij Cremona 1834-Milaan 1886) was een Italiaanse operacomponist wiens opera La Gioconda op een libretto van Arrigo Boito als enige repertoire heeft gehouden in Italië. Zijn melodramatische opera's zijn enigszins verwant aan die van Giuseppe Verdi's middenperiode.
Ponchielli studeerde aan het Milanese conservatorium, waar Verdi tien jaar eerder toegang was geweigerd vanwege zijn gebrekkige pianospel. Terwijl de première van Verdi's Oberto in 1839 bij de Scala in Milaan het begin was van een grote carrière, had de eerste opvoering van Ponchielli's I promessi sposi in Cremona in 1856 niet veel succes. Pas zeventien jaar later riep de Scala hem uit de provinciale blaaskapellen en plattelandstheaters naar Milaan. Daar had hij met zijn opera I Lituani (1874) en La Gioconda (1876) voor het eerst echt succes. Verdi kon een milde waardering opbrengen voor zijn conservatieve collega. 'Ponchielli is tot veel in staat, maar helaas, (...) hij heeft te veel gezien en gehoord', zo luidde zijn commentaar. Vanaf 1883 was hij aan het Milanese conservatorium compositieleraar, o.a. van de nieuwlichters Puccini en Mascagni.
Oeuvre
8 opera's; 2 melodrama's; balletten, waarvan 3 bewaard; 4 cantates; enige religieuze werken; 1 symfonie; muziek voor blaaskapel; vocale kamermuziek en pianostukjes.
