Dit werd in 1611 door paus Paulus V gesticht, nl. doordat hij de documenten betreffende het bestuur van de Kerk, Kerkelijken Staat en het pauselijk hof, bewaard op verschillende plaatsen, bij elkaar bracht; later werd het nog met verschillende verzamelingen aangevuld. Ofschoon er in den loop der jaren veel verloren is gegaan, bevat het archief nog een rijke verzameling van oorspronkelijke oorkonden, talrijke copieën of ontwerpen van uitgaande stukken, afschriften van binnengekomen brieven (Vaticaansche, Lateraansche, Avignonsche registers, lijsten van supplieken en breven), de pauselijke boekhouding, de correspondentie tusschen nuntii en staatssecretarie (nuntiatuurberichten), verslagen door de bisschoppen ingediend, processen over de aanstelling dezer kerkvorsten, acten van concilies en synoden, beschrijvingen van conclaves; daarbij de correspondentie van verschillende kardinalen en Rom. families. De inventarissen en catalogi laten te wenschen over, maar er wordt met ijver aan verbetering gewerkt.
Sinds de openstelling door paus Leo XIII in 1881 wordt dit archief dagelijks door ongeveer 30 à 40 geleerden uit de geheele wereld voor studie-doeleinden bezocht. De leiding berust bij een prefect, die onder den bibliothecaris van het Vaticaan staat.
Uitg.: talrijke lit. vermeld bij: G. Brom, Guide aux archives du Vatican (Rome 1911). Post.