Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 22-10-2019

Toovervierkant

betekenis & definitie

(wisk.). Als men op een schaakbord met n2 velden de eerste n2 geheele positieve getallen zoo plaatst, dat de som van de getallen, voorkomende in elk der n kolommen, in elk der n rijen en in elk der beide diagonalen, dezelfde waarde heeft, dan vormt men een t. van n2 elementen. Verdeelt men het t. door een willekeurige horizontale of verticale lijn in twee deelen, dan behoudt men een t. indien men de beide deelen van plaats verwisselt. Het t. heet daarom diabolisch (duivelsch) of panmagisch.

Het aantal t. voor n=3 is gelijk aan 8, voor n=4 gelijk aan 7040 en loopt voor n=5 reeds in de millioenen. Een t., dat een t. blijft als alle getallen door hun kwadraten worden vervangen heet satanisch of bimagisch. Een t., dat tegelijk bimagisch en panmagisch is, heet cabalstisch.v.d. Corput.

Lit.: M. Kraitchik, La Mathématique des Jeux (1930) ; J. M. v. Driel, Oneven t. zijn geen puzzles (1931).

< >