In het algemeen de beschermings- of vernietigingsmiddelen, waarmede oorlog wordt gevoerd te land, te water en in de lucht. Ze worden behandeld op de afzonderlijke trefwoorden: ➝ Artillerie; Slagschip; Vliegtuig en vele andere.
In het bijzonder zij hier melding gemaakt van de sinds den Wereldoorlog wederom hoog-ontwikkelde en dreigende chemische strijdmiddelen. Deze zijn te verdeelen in drie groepen, nl. de rook- en nevelvormers, de oorlogsgassen en de brandstichtende middelen. De twee eerste groepen worden veelvuldig onder den tweeden naam, oorlogsgassen, samengevat. De rook- en nevelvormers worden voor maskeering gebruikt en het voor de gezondheid schadelijke element moet hierbij zoo gering mogelijk zijn en zoo mogelijk geheel ontbreken. De oorlogsgassen daarentegen hebben ten doel een zoodanige schadelijke werking op het menschelijke en dierlijke organisme uit te oefenen, dat de dood of minstens een buiten gevecht stellen wordt bereikt. De brandstichtende middelen dienen voor het in brand zetten van huizen, en andere brandbare objecten.
De naam oorlogsgassen geeft geen juisten indruk van den vorm, waarin deze stoffen voorkomen. De meeste zijn onder normale omstandigheden niet gasvormig, maar vloeibaar of vast en zijn eerst bij fijne verdeeling in de lucht het meest werkzaam.
De voornaamste rook- en nevelvormers zijn ➝ phosphor, ➝ nevelzuur, titaan-, tin- en siliciumtetrachloride, terwijl voor vredesdoeleinden hoofdzakelijk ➝ hexiet wordt gebruikt. Verder kent men nog olienevels en gekleurde rook.
De oorlogsgassen zijn op verschillende wijzen in te deelen, maar bij geen enkele indeeling is een scherpe grenslijn te trekken. Eén s. kan tot meerdere groepen behooren. Volgens hun voornaamste uitwerking op het menschelijk lichaam worden zij gerangschikt in: vergiftige, verstikkende, prikkelende (onderverdeeld in tranenverwekkende en niezenverwekkende) en blaartrekkende gassen. Van de brandstichtende middelen zijn phosphor en ➝ thermiet het meest bekend. Ook verschillende brandverwekkende chemicaliën en oliën moeten hiertoe worden gerekend. Zie ook het artikel ➝ Gasoorlog. Hoogeveen.