De vrees voor de zielen der afgestorvenen en voor geesten, ofschoon het sterkst ontwikkeld in de matriarchale culturen, is blijkbaar eigen aan alle primitieve menschen. Deze angst leidde tot pogingen, om die gevreesde machten in toom te houden of goed te stemmen.
Zij, die daarvoor over bijz. krachten beschikken, worden in Siberië sjamanen genoemd. Zij ontvangen hun kracht door overerving of door speciale eigenschappen; ook vrouwen kunnen sjamaan zijn.
Op vsch. manieren brengen zij zich in een soort geestverrukking, om zoo in verbinding te komen met de geesten, die hun inlichtingen moeten verschaffen aangaande ziekten e.a. menschelijke zorgen. Zij bedienen zich van vele toovermiddelen, tooverspreuken en verkoopen amuletten.
In N. Europa en N.
Azië was het s. wel het meest ontwikkeld, maar hetzelfde verschijnsel treft men aan bij vele andere volken over de geheele aarde, zij het dan ook onder andere benamingen. Een eigenlijke godsdienst is het s. niet.Lit.: Nioradze, Der S. bei den Sib. Völkern (1925).