1° George Bernard, Iersch tooneelschrijver, criticus, essayist en romanschrijver. * 26 Juli 1856 te Dublin. Zijn familie, van Eng. origine, was Prot.; in 1876 ging hij naar Londen en hij was van 1888 tot 1898 kunstcriticus aan de Star, de World en de Saturday Review.
In dien tijd verschenen zijn verdediging en ontleding van Ibsen’s tooneelwerk: The Quintessence of Ibsenism, en The Sanity of Art (1895); The perfect Wagnerite (1898). Daarvóór had hij reeds eenige romans gepubliceerd, waarvan Cashel Byron’s Profession (1886), An Unsocial Socialist (1887) en Love Among the Artists (voor het eerst in boekvorm 1900) de voornaamste zijn.
Het zijn onder menig opzicht briljante boeken, paradoxaal, maar geen wezenlijke romans. Zijn eigen vormgeving vond S., toen hij tooneelspelen ging schrijven.
Van zijn Plays, Pleasant and Unpleasant (1898) af begint de stroom zijner geestige stukken, die tezamen een puriteinsch-moralistische propaganda vormen van groote oorspronkelijkheid, met vele verrassende wendingen, treffende typeeringen, tooneelmatig weloverwogen effecten, en een dialoog, die doorgaans sprankelend is van vernuft. S. is een groot tooneelschrijver, maar geen groot dramaturg;daarvoor is de opzet van zijn stukken te weinig wezenlijk dramatisch en zijn de karakters, die er in optreden, ondanks een vaak zeer juiste, meer algemeene tvpeering, te weinig volkomen menschelijk.
Zijn wijsgeerig-ethisch standpunt is bovendien vaak geheel onaanvaardbaar. S. vindt armoede het grootste kwaad, daarom ook is hij een propagandist van het socialisme en stelt hij herhaaldelijk de nutteloosheid van straf en vergelding vast.
Hij gelooft aan de evolutie van wat hij de Life Force noemt, die nu gevorderd is tot den mensch, maar die door enkele uitstekende vertegenwoordigers der menschheid verder gebracht kan worden tot den Uebermensch. Daar de ontwikkeling immers afhankelijk is van enkele uitstekende menschen, is S. ook individualist.
Het dualisme tusschen de blinde streving van de Life Force en den wil van het sterke individu, tusschen fatalisme en vrijheid, verklaart de vele tegenstrijdigheden in S.’s geschriften. Het is begrijpelijk, dat in zijn stukken helden voorkomen, Julius Caesar in Caesar and Cleopatra (1900), Jeanne d’Arc in Saint Joan (1928) en vanzelfsprekend, dat deze laatste niet als heilige, maar als de voortzetster van de ontwikkeling van de Life Force gezien wordt, en dus totaal misteekend is.Voorn. werken. Behalve de boven reeds genoemde: Three Plays for Puritans (1901); Man and Superman (1903); John Bull’s Other Island (1904); Major Barbara (1905); Getting Married (1908); The Showing up of Blanco Posnet (1909);The Dark Lady of the Sonnets (1910); Androcles and the Lion (1912); Pygmalion (1912); Great Catherine (1913); Heartbreak House (1917); Back to Methuselah (1921); The intelligent Woman’s Guide tot Socialism (1928); The Apple Cart (1929); The Adventures of the Dark Girl in her Search for God (1932).
Lit.: G. K. Chesterton, George B. S. (1909); Hol-Brook Jackson, G. B. S. (1907); A.
Henderson, G. B. S. His Life and Works (1911); id., Table Talks of G. B. S. (1925); E.
Shanks, B. S. (1924); J. P. Hackett, Shaw. George versus Bernard (1937).
J. Panhuijsen.
2° Henry Wheeler (pseud. Josh Billings), Amer. humoristisch populair-philosophisch schrijver. * 21 April 1818 te Lanesborough (Mass., Ver. Staten), † 14 Oct. 1885 te Monterey (Californië). Schreef in eigengemaakte phonetische spelling.
Werken: o.a. Josh Billings his Sayings (1866); Farmer’s Allminax (1870).
3° Napier, Engelsch meteoroloog. * 1854. Professor te Londen; bestuurder (1905-1921) van de Meteorological office. Behandelt algemeene meteorologie.
Werken: o.a. Life history of surface air currents (in samenw. met K. G. K. Lempfert, 1906); Manual of meteorology (4 dln. 1926-’31).