1° Electrische p. In een electrisch veld wordt op geladen voorwerpen een kracht uitgeoefend, m.a.w. indien zulk een lichaam vrij beweeglijk is, zal het in het veld een verplaatsing ondergaan.
Omgekeerd zal er dus arbeid noodig zijn om het geladen lichaam tegen de richting der kracht in te verplaatsen. Nu kan men bewijzen, dat de arbeid, noodig om een geladen lichaam in een electrisch veld van een punt A naar een punt B te verplaatsen, geheel onafhankelijk is van den weg, waarlangs men het lichaam van A naar B brengt.
Om langs den weg 1 of den weg 2 te gaan, is dus telkens evenveel arbeid noodig. Deze arbeid is bijgevolg uitsluitend afhankelijk van de plaats van de punten A en B in het veld.
Is die arbeid bijv. 5 eenheden, dan kan men de punten A en B dus kenmerken door twee getallen, die 5 verschillen, bijv. 2 en 7 of 26 en 31. Men zegt nu, dat het potentiaal-verschil tusschen de punten A en B 5 eenheden bedraagt.
Neemt men bijgevolg voor punt A van het veld een of ander willekeurig getal aan, dan is daarmede tevens voor elk ander punt van het veld een getal bepaald, te vinden uit den arbeid noodig om een geladen lichaam met de eenheid van lading van A naar dat punt te verplaatsen. In dat geval geven deze getallen in elk punt de potentiaal aan, gelijk het in de natuurkunde wordt uitgedrukt.
De gewoonte is nu, niet aan een willekeurig punt een bepaald getal toe te kennen, maar aan een punt, dat oneindig ver weg ligt, het getal 0 toe te kennen. Op oneindigen afstand heerscht dus de potentiaal 0.
De potentiaal van de punten van het veld wordt dan gevonden door den arbeid te bepalen, noodig om een positieve eenheidslading van oneindig verren afstand naar die punten te brengen. In de electrostatica vervult het potentiaalbegrip een zeer belangrijke rol.2° Magnetische p. Op gelijke wijze als in de electrostatica kan men in de magnetostatica met vrucht gebruik maken van het potentiaalbegrip. Men zie daarom boven, sub 1°. Ook hier wordt de potentiaal op oneindigen afstand gelijk 0 gesteld. De magnetische potentiaal kan slechts gebruikt worden, zoolang men met magneten te maken heeft, dus niet meer met het door electrische stroomen opgewekte magnetisme.
Borghouts.