Over de deugd poenitentia, zie → Boetvaardigheid; het → berouw is er de voornaamste inwendige daad van.
P. beteekent ook de voldoening, nl. gebeden of andere goede werken, door den biechtvader opgelegd tot uitboeting der strafschuld voor de zonden. Als immers de zondeschuld door de absolutie vergeven wordt, met de eeuwige straf voor de doodzonden, blijven er doorgaans nog tijdelijke straffen te voldoen (Trid. sess. 14. can. 12, 15 de Poen.). Tot volkomen kwijtschelding van alle schuld, en ook tot volledigheid van het sacrament der biecht (ibid. cap. 3), moet de biechtvader een passende p. opleggen, in zekere verhouding met de gebiechte zonden. Die p. heeft sacramenteele waarde tot uitboeting, en is daartoe krachtiger dan hetzelfde werk buiten verband met de biecht volbracht.
In de eerste eeuwen van het Christendom werden voor openbare groote zonden ook openbare werken van → boetvaardigheid, als canonieke penitentie, opgelegd; later bepaalden de → boeteboeken wat men voor de onderscheidene zonden behoorde te eischen. Doch dergelijke strengheid kon in de volgende eeuwen practisch niet gehandhaafd worden. Wel poogden de Jansenisten den nadruk op de boetpleging te leggen, maar zij vervielen tot overdrijvingen en dwalingen. De Kerk heeft trouwens nooit verwaarloosd de geloovigen tot werken van boetvaardigheid aan te sporen. Ook nu moeten in den regel de biechtvaders voor groote zonden een p. opleggen, die volgens het bestaande kerkelijk gebruik op straf van doodzonde verplichtend kan zijn, bijv. de Mis hooren, den Kruisweg doen, een rozenhoedje bidden.
Een zware p. voor zware zonden moet in den regel de biechteling op straf van doodzonde volbrengen. Doet hij dat niet, dan zijn de gebiechte zonden toch vergeven, tenware hij reeds op het oogenblik der absolutie slecht gestemd was en die boete niet wilde volbrengen. Hij kwijte zich van zijn penitentie op den tijd door den biechtvader bepaald, of althans zoodra mogelijk.
Andere middelen tot uitboeting van de strafschuld zijn de → aflaten, de Heilige Mis en alle andere goede werken met voldoende → berouw over de zonden verricht. Salsmans.