Volgens oude traditie is de Kerk van A. door den Evangelist Marcus in de veertiger jaren gesticht, in opdracht van S. Petrus.
Meer dan deze traditie van apostolische stichting bewerkte de positie van A. als grootste wereldstad nd Rome (in den Chr. tijd kwamen te A. reeds grootere kerken voor, o.a. de kerk van den H. Anastasius), dat de bisschop van A. al spoedig beschouwd werd als hoofd der kerken van Egypte, Thebais, Libyë en de Pentapolis en dat A. het voornaamste en machtigste patriarchaat van het Oosten werd, totdat het werd overvleugeld door het keizerlijke Konstantinopel. Het aanzien der Kerk van A. werd bovendien sterk verhoogd door de beroemde Alexandrijnsche Catechetenschool met haar schitterende geleerden, door bisschoppen als Dionysius en vooral Athanasius den Grooten en door de Martelaren, onder wie S. Catharina. Nadat A. nog sterk op den voorgrond was getreden onder S. Cyrillus kwam het verval ten gevolge van de machtsontwikkeling van Konstantinopel en den Monophysietenstrijd, die beurtelings Katholieke cn Monophysietische bisschoppen op den zetel bracht, totdat de ketters voorgoed de macht verkrijgen over de Kerk van Egypte (Koptische Kerk) en de orthodoxie zich uitsluitend kan handhaven onder de Grieken, die niet tot de oorspronkelijke bevolking behoren, de Melchieten. Maar onder Photius scheiden ook dezen zich af van Rome.Lit.: Couat, La Poésie Alexandrine sous les trois premiers Ptolémées (1882) ; Nerontzos, L’ancienne A. (1888) ; Susemihl, Geschichte der grioch. Literatur in der Alexandrinerzoit (2 dln. 1891) ; De Zogheb, Etude sur l’ancienne Alexandrie (1909) ; Dict. d’Hist. et de Géogr. Ecclés. (II 1914, 289 vlg.1 ; A. v. Gerken. Griech. Stadteanlagen (1924) ; von Wilamowitz, Hellenistische Dichtung in der Zeit des Kallimachos (2 dln. 1924) ; Heiberg, Geschichte der Mathematik und Naturwissenschaft im Altertum (1925).
Franses/v. Pottelbergh.