Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 29-10-2019

Parcival

betekenis & definitie

of Perceval, Middelhoogduitsch: Parzifal, Middelnederlandsch: Perchevael, is de Graalzoekende ridder in middeleeuwsche romans. Hij komt het eerst voor bij Chrétien de Troyes, in diens Conte del Graal, waarin de dichter door zinnebeeldige avonturen heeft willen uitbeelden, naar het schijnt: hoe een onervaren jongeling, in de eenzaamheid bij zijn moeder opgevoed, zich onder de bezieling van een hoog ideaal, het winnen van den Graal, tot volmaakt ridder ontwikkelt. Chrétien’s werk bleef onvoltooid en gaf aanleiding tot herhaalde voortzettingen. In latere Graalromans treedt naast en boven P. een andere Graalkoning op, Galaad.

Parcivalsagen komen in vsch. Europ. talen voor ; de beroemdste van alle Parcivaldichters is Wolfram van Eschenbach. In het Mnl. werd de Parcivalsage ook bewerkt: wij bezitten er nog vier fragmenten van (1 085 vv.) en een verkorte redactie komt voor in den grooten compilatie-roman, Lancelot, door Lodewijk van Velthem. De verhouding der verschillende gedichten onder elkander en tot een gemeenschappelijke bron zijn het voorwerp van nog onbesliste philologische strijdvragen.

Wolfram heeft het onderwerp gemaakt tot een diepzinnigen, geestelijken opvoedingsroman: uit domheid en onwetendheid komt de mensch, door twijfel en afval van God, tot inkeer, tot zelfoverwinning, tot algemeen menschelijke liefde, tot den Graal, dien hij een eerste maal uit „domheid”, wel uit gebrek aan menschelijk medelijden, verloren had: wat in symbolische avonturen wordt uitgebeeld. Nog in onzen tijd werd P. behandeld, vnl. door R. Wagner, die vnl. Wolfram von Eschenbach heeft gevolgd.Uitg. : Fransche, door Potvin (6 dln. 1866); Wolfram von Eschenbach in de algemeene uitgaven van Lachmann (51891, door Weisshold), Leitzman (1902-’06); afzonderlijk bij K. Bartsch (31924), E. Martin (l900-’03). Zie verder voll. lit. bij G. Ehrismann, Gesch. der d. Lit. bis zum Ausg. des M. A. (II, II 1927, 213). De Mnl. fragm. door F. v. Veerdeghem (in : Bulletin de l’Académie royale de Belgique, 1890) ; te Winkel (in : Tijdsch. voor Ned. Taalen Lett., 1894) ; N. de Pauw (in : Mnl. Gedichten en fragmenten, II1903).

Lit.: C. Daniels S.J., Wolframs P. (diss., 1937). Zie verdere lit. s.v. → Graal. V. Mierlo.

< >