Ook Wilgefortis of Liberata genoemd, legendarische maagd en heilige. Zij zou belofte van zuiverheid gedaan hebben, en toen haar heidensche vader haar tot een huwelijk wilde dwingen, bad zij God haar zóó te veranderen, dat zij aan geen man meer kon behagen. Daarop groeide haar een baard aan, waarop haar vader haar liet kruisigen. De legende en vereering van St.
O. is, met variaties, vooral in de 15e e. verspreid over Ned., België en geheel Europa; het is ondoenlijk alle elementen, die op de vorming der legende invloed gehad hebben, vast te stellen. Zeker moet hiertoe gerekend het Byzantijnsche kruisbeeld van Lucca (de zgn. Volto Santo), waarvan de vereering ook naar het Noorden doordrong. De Christusfiguur was daar, vlg.
Byzantijnsche gewoonte, met baard en in lange kleeren afgebeeld. In een tijd, dat men in het W. den Christus naakt op het kruis voorstelde, moet de legende ontstaan zijn. O. werd vereerd als troosteres der bedroefden. Men vindt afbeeldingen o.a. te Bavegem bij Gent, te Anderlecht (fresco’s) en te Horst (Ned.-Limburg). Lit.: een goed overzicht v. d. zeer ingewikkelde kwestie in het oude Kirchenlexikon (IX 21895) en uitvoerige studie van Schnürer en Ritz, S.
Kümmernis und Volto Santo (Heft 13-15 van Forschungen z. Volkskunde 1935). Verder Acta Sanctorum (Julii V); Studia Catholica (1936); Gessler, Nw. Studio over de H.
O. (1937).Gorris.