Lid van het ➝ Sanhedrin, die heimelijk Jesus bezocht om onderwezen te worden (Joh. 3.1) en later Jesus verdedigde (Joh. 7.50). Met Joseph van Arimathea zorgde N. voor Jesus’ begrafenis (Joh. 19.39).
Evangelie van Nicodemus, een apocrief geschrift, bestaande uit twee deelen; het eerste (hfst. 1-16) bevat de eigenlijke Acta Pilati en behandelt het proces van Jesus voor Pilatus, Zijn kruisdood en verrijzenis; het tweede, de zgn. Nederdaling ter helle, laat ooggetuigen over deze gebeurtenis spreken; deze twee stukken zijn eerst later bij elkaar gevoegd. Van het werk, dat in veel hss. bewaard is, bestaan twee Grieksche recensies, een Syrische, een Koptische, twee Armeensche en twee Latijnsche, die alle zeer sterk van elkaar afwijken. Ze gaan echter terug op één oorspr. geschrift, dat ong. in het midden der 4e eeuw is samengesteld, als antwoord op een anti-Christelijk werk. ➝ Pilatus-apocriefen.
Lit.: C. Tischendorf, Evangelia apocrypha (Leipzig 21876); R. A. Lipsius, Die Pilatusakten kritisch untersucht (Kiel 1871-'86); E. Amann, Dict. de la Bible (suppl. I, 486-488). Greitemann.