Beroemd liederenhandschrift met gekleurde teekeningen van minnezangers, thans in de Heidelberger universiteitsbibliotheek bewaard. Het is van Zuid-Duitschen oorsprong en dateert uit de 14e eeuw, het karakter van de teekeningen is Gotisch. Het is van groote historische beteekenis, omdat het omtrent de minnezangers, en dus tevens omtrent het leven en de verskunst van hun tijd, allerlei belangrijke gegevens bevat.
Maar het is ook als kunstwerk van veel belang, omdat de weliswaar eenvoudige, maar van een prachtig decoratief gevoel blijk gevende teekeningen en hun rijke kleuren een monument der oude boekkunst beteekenen. De voorstellingen geven tafereelen uit hoofsche ridderkringen te zien, nu eens een tournooi, dan weder een portret (bijv. van Hendrik van Veldeke of Walter van der Vogelweide) dan weer een valkenjacht of een „Tanh user”-figuur.De naam van dezen codex stamt af van ridder Rüdeger Manesse en zijn zoon Johannes, custos van den domschat van Zürich, die verzamelaars waren van de oude liederen, in dit en enkele andere handschriften vervat. Poortenaar