Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 22-10-2019

Leo Taxil

betekenis & definitie

(eigenlijk: Gabriel Jogand-Pagès). * 20 Maart 1854 te Marseille, † 30 Maart 1907 te Sceaux. Fel anti-Katholiek schrijver, ofschoon van Kath. afkomst. In 1881 werd hij lid van de vrijmetselarij, zag zich echter spoedig uitgestooten en wendde thans voor over de vrijmetselarij allerlei onthullingen te doen. Zijn eerste werk: Les Frères Trois-Points (2 dln. 1886) vond vrij algemeen geloof (het Brusselsche Vrijmetselaarscongres van 1904 erkende, dat het in hoofdzaak het loge-ritueel juist weergaf).

Sinds 1890 was zijn hoofdthema het Palladisme, een soort duivelsdienst, met fantastische en onzedelijke praktijken, die bij de vrijmetselaars in zwang zouden zijn (Le Diable au XIX siècle, 2 dln. 1893-’94; artikelen in Revue mensuelle). Hij had ook gelijkgezinde medewerkers, doch gaf ten slotte artikelen uit van niet-bestaande personen, die de vrijmetselarij zouden verlaten hebben. Van deze is de meest beruchte Diana Vaughan. Zij zou een dochter zijn van den duivel Bitru en de toekomstige grootmoeder van den anti-Christ, doch zich bekeerd hebben en thans vervolgd worden, waarom zij zich schuil hield (Mémoires d’une Ex-Palladiste, 1895).

Alles was een reusachtige mystificatie; het is een der meest betreurenswaardige feiten in de moderne kerkgeschiedenis, dat velen tot in de hoogste kerkelijke kringen aan die fantasterijen geloof sloegen. Doch de uitstekende kenner der vrijmetselarij H. Gruber S.J. (die zelf aanvankelijk ook T. geloofd had) en Julius Bachem van de Kölnische Volkszeitung e.a. doorschouwden het bedrog; op het anti-vrijmetselaarscongres van Trente (1896) werd van T. geëischt, dat hij het bestaan van Diana Vaughan zou bewijzen.

Na eerst getracht te hebben zich door brutaliteit te redden, verdween hij uit Trente.

Doch weldra beloofde hij haar op een vergadering te Parijs, 19 April 1897, mede te brengen. In plaats daarvan bekende hij aldaar onbeschaamd, dat hij bedrog gepleegd had om godsdienst en Kerk belachelijk te maken. Zijn bedoeling om daardoor weer bij de vrijmetselaars in de gunst te komen, bereikte hij niet; hij stierf, vergeten, in een ondergeschikt postje aan een drukkerij te Sceaux.Lit.: Gruber (onder pseud. Gerber), Betrug als Ende eines Betruges (1897); id., Aberglaube und Unglaube (1897); id., L. Taxils Palladismus-roman (3 dln. 1897-’98); Lanz-Liebenfels, Der Taxil-Schwindel (1906). Gorris.

< >