Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 15-08-2019

Indictie

betekenis & definitie

Hieronder verstaat men het getal, dat aanwijst, de hoeveelste plaats een bepaald jaar inneemt in een 15-jarigen cyclus, die door de geheele tijdrekening loopt. Bijv. het jaar 1294 heeft de i. 7.

De indictiecyclussen zelf worden niet genummerd. Over den oorsprong der i. schijnt dit wel vast te staan, dat zij uit Egypte stamt en met de overstroomingen van den Nijl samenhangt; in hoever zij met belastingheffingen in verband kan worden gebracht, is een nog niet geheel opgeloste vraag, evenals de quaestie, hoe men tot een cyclus van 15 jaren is gekomen.

Ook de beteekenis van het woord is onzeker.Als epochejaar voor een indictiecyclus wordt, naar gelang der nog te noemen soorten i., aangenomen 1 Sept., 24 Sept. of 25 Dec. 4 v. Chr. of 1 Jan. 3 v. Chr. Men onderscheidt nl. drie soorten van indicties:

1° De Indictio Graeca of Constantinopolitana, welke met 1 Sept., het begin van het Byzantijnsche jaar, aanvangt, werd in het Oosten steeds en in het Westen in de vroege M.E. gebruikt, in de pauselijke kanselarij van het einde der 6e tot het einde der 11e eeuw en in Duitschland hoofdzakelijk slechts onder Frederik II.
2° De Indictio Bedana (genoemd naar den Eng. chronoloog St. Beda, 8e eeuw) begint op 24 Sept. Het is niet met zekerheid bekend, waarom deze datum gekozen is. Zij werd in de M.E. in Engeland, Frankrijk, Duitschland en Italië gebruikt, aan de pauselijke kanselarij afwisselend met de andere soorten.
3° De Indictio Romana of Pontificia begint op 25 Dec. of 1 Jan. (Nieuwjaarsindictie). Zij was zeer verbreid in de late M.E.

De aanduiding der jaren naar de i. was, vooral in oorkonden, in de M.E. zoo geliefd, dat men nog eerder het jaartal wegliet dan de i. Het langst werd zij in eere gehouden in Duitschland, waar het Reichskammergericht tot aan zijn opheffing er naar dateerde.

Het vaststellen van de i. van een jaar is eenvoudig. Men telt, althans voor jaren na Chr., 3 bij het jaartal op en deelt deze som door 15. De rest is de i.; is er geen rest, dan is de i. 15. Kent men alleen de i. en niet het jaartal, dan heeft men andere aanknoopingspunten noodig, om dit laatste te bepalen.

v. Campen.

< >