Cyclus - (< Gr. kuklos = cirkel).
1° (Algebra) C. van n elementen is een permutatie, die zoo geschreven kan worden, dat elk element wordt vervangen door het volgende, en het n-de door het eerste. Zoo is bijv. de permutatie (1 2 3 4 5)
(3 5 2 1 4)
te schrijven als de cyclus (1, 3, 2, 5, 4). De permutatie ( 1 2 3 4 5)
( 4 1 5 2 3), welke geen c. is, doch hetzelfde resultaat oplevert als de na elkaar uitgevoerde cyclen (1, 4, 2) en (3,5), noemt men het product van deze twee c. Elke permutatie kan op slechts één manier worden ontbonden in c., welke geen element gemeen hebben, bijv.
(1 2 3 4)
( 3 2 4 1) = (1,3, 4) (2), waarbij (2) op zichzelf een c. vormt. Bevatten al deze c. evenveel elementen, dan heet de permutatie regelmatig.
Lit.: → Groep. Verriest 2° Geographische c., → Erosiecyclus.
3° Orogenetische c. noemt men, in de geologie, de opeenvolging van sedimentatie, plooiing en opheffing, en denudatie. Gedurende de eerste phase worden dus afzettingsgesteenten gevormd (lithogenese), de plooiing en de opheffing (→ Gebergtevorming) doen reliëf ontstaan (orogenese) en dit reliëf wordt door de uitwendige krachten afgebroken (glyptogenese), waarbij dan tevens in de zeebekkens zich reeds de lithogenese van een volgenden cyclus inzet.
Als maatstaf voor den duur van een c. zou men kunnen nemen den tijd, die verloopt tusschen twee opeenvolgende orogenesen, d.w.z. 1 à 2 x 100 millioen jaar. Men kent vrij zeker 6 dgl. cycli, waarvan er drie zich hebben afgespeeld, voordat leven op aarde ons bekend is. → Gebergtevorming. Jong