Aldus wordt wel genoemd, de, in ruimen zin genomen, 10e eeuw in W. Europa, wegens de verwarring en het verval in het maatschappelijke, politieke en godsdienstige leven.
Oorzaken: verwoestende invallen van Noormannen, Hongaren en Saracenen; moeilijkheden eigen aan den overgangstijd van het zich vestigend leenstelsel; overheersching van het pausdom door Romeinsche heerschzuchtige adelsfamilies.