Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 22-07-2019

Hallstatt

betekenis & definitie

Hallstatt - plaats aan de Hallstätter See in Salzkammergut (Opper-Oostenrijk); ruim 1 300 inw. Het is een schilderachtig plaatsje, dat veel vreemdelingen trekt.

In het Beinhaus naast het kerkhof worden sedert de 15e eeuw genummerde geraamten opgeborgen. Hallstattcultuur is een cultuurperiode, aldus genoemd naar de vondsten in het meer dan 2 500 graven tellende grafveld, dat men tusschen 1846 en 1899 bij Hallstatt heeft opgegraven. Men vond er zoowel brandgraven als graven, waarin het lijk onverbrand was bijgezet, beide voorzien van rijke bronzen en ijzeren bijgaven: zwaarden, dolken, fibulae, sieraden, enz.

Dragers van deze cultuur, over Oostenrijk, Z. Duitschland en O.

Frankrijk, waren Illyriërs, Raetiërs en Celten. Naast aanknoopingspunten aan de laatste Bronsperiode, vindt men vormen en ornamenten van zelfstandige ontwikkeling.

Men kan de Hallstattperiode gevoeglijk beschouwen als de eerste periode van het Ijzeren tijdperk; de dateering geschiedt gewoonlijk van ca. 1200 tot ca. 500 v. Chr., gewoonlijk verdeeld in vier tijdvakken, ofschoon anderen liever spreken van ethnographische verscheidenheden.Zeker heeft deze cultuur ook uitloopers gehad tot in België en Ned., waar zij tot in den Rom. keizertijd voortduurde en ten gevolge van isolement in een vervalstadium geraakte. In Ned. is de H. overwegend geweest op de meer vlakke heidegronden ten N. van het Z. Limb. heuvelland; verder Noordwaarts op talrijke plaatsen rechts en links van de Maas (o.a. het groote urnenveld van de Hamert bij Venlo, dat bij Weert, en dat bij Cuyk, hetwelk zeker uit Rom. tijd is). Het belangrijkste centrum van de Gallische H. bevindt zich in het Z. van N. Brabant in het land van de Acht Zaligheden.

Lit.: N. Aberg, Bronzezeitliche und früheisenzeitl. Chronologie (II. Hallstattzeit; 1931); J. Déchelette, Man. d’archéol. préhist. celtique et galloromaine (III 1927); Hallstatt, Führer (1929); J. H.

Holwerda, Ned.’s Vroegste Gesch. (1925). In België is de Hallstattcultuur vertegenwoordigd door de uitgestrekte urnenvelden van Rijkevorsel, Grobbendonk, Westwezel in de Kempen, van Court St. Etienne, Limal, Waver in Brabant, van Louette St. Pierre in Namen en van St. Vincent in Luxemburg. Lit.: Rahir, Vingt-cinq Années de Recherches, de Restaur. et de Reconstit. (1928); de Loë, Not. d’Archéol. préhist. belgo-rom. et franque (z.j.); Belg. Ancienne (II 1931); Ebert, Reallex. der Vorgesch. (I 1924, s. v. Belgien).

< >