Gewrichtsontsteking - treedt op: a) in acuten vorm, b) in chronischen vorm.
a) Acute g. ontstaat meestal na uitwendige verwonding, soms ook bij een alg. infectie of na doorbraak van een beenontsteking in het gewricht door toedoen van staptylococcen, streptococcen, genococcen en andere bacteriën. De verschijnselen der acute ontsteking: zwelling, roodheid, warmte, pijn, treden op den voorgrond. De behandeling is naargelang van de oorzaak en den ernst der verschijnselen conservatief (immobilisatie) of meer actief en bestaat dan in punctie of bloedige opening van het gewicht met zorg voor goeden afvoer der ontstekingsproducten.
b) Chronische g. In tegenstelling met de acute g. ontstaan de verschijnselen langzaam. Lichte pijn, gevoel van vermoeidheid, zwelling, wrijven bij beweging van het zieke gewricht zijn de eerste klachten. Bij voortschrijden van het proces kunnen misvormingen optreden door verandering der gewrichtsuiteinden, door verstijving van het gewricht, door ontwrichting. Oorzaken kunnen zeer verschillend zijn: infectiekiemen van allerlei aard, overblijfselen van acute gewrichtsaandoeningen, scheikundige giften (lood, arsenicum), klimaatinvloeden (rheumatisme). Een afzonderlijke groep vormt de tuberculeuze g. De behandeling bij de eerste groep is meer actief. Ze bestaat in massage der verslapte spieren, warmtetoevoer door heete lucht, heete baden, diathermie, voorkomen der misvormingen door verbanden en apparaten. Bij de tuberculeuze g. worden de gewrichtskapsel en de gewrichtsuiteinden aangetast door tuberculeus weefsel, dikwijls gepaard met vorming van koude abcessen. Er bestaat groote neiging tot verstijving van het gewricht in misvormden stand. Terwijl in uitzonderingsgevallen operatief wordt ingegrepen, is de gewone behandeling absolute rust van het zieke lichaamsdeel in goeden stand (door verbanden) tegelijk met een verbetering van den alg. lichaamstoestand. Directe inwerking der zonnestralen is daarbij gebleken van gunstigen invloed te zijn. Bijzonder daartoe ingerichte sanatoria zijn opgericht in de bergen en aan zee, in Ned. o.a. het sanatorium „Heliomare” te Wijk aan Zee. — Gewrichtsontstekingen komen ook bij dieren voor. Zie ook ➝ Gewrichtsmuis; ➝ Beenderentuberculose.
Krekel.