Gemaskerde dansen - Gemaskerde dansen komen niet voor in de → oerculturen en oorspronkelijk ook niet bij de → totemistische volken. Ze zijn in de → moederrechtelijke landbouwcultuur tegelijk met het animisme over een groot deel van de primitieve menschheid verbreid.
In het begin zullen de maskers wel voorouders voorgesteld hebben, terwijl er later de belichaming van geesten bijkwam. Dierenmaskers zullen somtijds het gevolg geweest zijn van vermenging met totemistische groepen, waarbij de totemistische „voorouders” in de plaats kwamen van de rechtstreeksche menschelijke voorvaders.
In ieder geval stellen de g. d., in tegenstelling met de vruchtbaarheidsreligie der landbouwers, een cultusvorm voor, die door de mannen beoefend wordt. Zij bereiken een hoogen bloei tegelijk met de geheime bonden, die zich in de mdederrechtelijke cultuur ontwikkelen, waarin zij niet zelden een middel zijn, om anderen, vooral de vrouwen, in bedwang te houden.
Als cultuurbezit van de breede onderlaag dringen de g. d. ook in de hoogere culturen door, maar naarmate ze minder ingang vinden in den heerschenden godsdienst, neemt hun beteekenis hier af.Lit.: Frobenius, Die Masken und Geheimbünde Afrikas (1898); Koch-Grünberg, Die M. der Indianer der Rio Negro und Japura, in : Archiv für Anthropol. (Neue Folge, IV 1906) ; Kohlbrugge, Tierund Menschenantlitz als Abwehrzauber (1926); Nevermann, Masken und Geheimbünde Melanesiens (1933).
Trimborn