Gebastionneerd stelsel - Oude en nieuwe Ital. versterkingswijze, waarbij men op de → saillanten van een enceinte bastions plaatste. Eind 15e eeuw bleken de muren en torens van de vestingwerken der M.E. door de zich ontwikkelende artillerie vernield te worden.
Via eenige overgangsvormen kwam men tot het g. s., waarbij men de veelhoekige vestingstad omringde met een droge of natte gracht. Grachtsoverschrijding werd bestreden door artillerievuur vanaf de flanken der bastions of vanaf de ravelijnen, die men voor het midden van de courtines legde.
Bastions en ravelijnen lagen dus in de gracht (zie afbeelding bij → Bastion). Bastions zijn tot in de 19e eeuw toegepast.H. Lohmeijer.