Garborg - Arne, Noorweegsch romanschrijver van naturalistische, later Christelijk-socialistische richting; * 1851 te Time, ✝ 1924 te Oslo. Een moeilijke jeugd en zeer wisselvallige levenservaringen drukken hun stempel op G.’s letterkundige ontwikkeling.
Kind van een overspannen piëtist, die met zelfmoord eindigt, moet hij als autodidact zichzelf op werken, eerst tot dorpsonderwijzer, daarna tot journalist en bediende aan het Rekenhof. Uit zijn ambt ontzet (1887), om de ergernis die zijn naturalistisch werk verwekte, leefde hij tot aan zijn dood van zijn pen.
Zijn eerste boeken ijveren voor vrijdenkerij met een dogmatisme waar G. later van terugkeert. Zijn probleemromans, alle in radicalen oppositiegeest en volgens de vaak cynische naturalistische formule geschreven, munten uit door rake schildering en grondige karakterstudie, maar zijn gedragen door een bedenkelijke strekking. Hoogtepunten in deze productie zijn: Bondestudentar (1883; de tragiek van den ontwortelden buitenjongen in een intellectueele loopbaan); Mannfolk (1886; de sexueele conflicten gezien als sociale, meer dan als ethische, moeilijkheden); Uforsonlige (1888; tooneelspel: karakterontaarding door de politiek).
De kentering in G.’s productie na 1890 gebeurt in den zin van een sterk sociaalgekleurd, vrijzinnig Christendom, in het raam eener gezonde natuuromgeving: Traette Maend (1891; een bekeeringsverhaal); Fred (1892; zijns vaders ondergang in religieuzen waanzin tot roman verwerkt); de dramatische trilogie: Laeraren (1896; prediking van een ondogmatisch Christendom); Den burtkomne Faderen (1902) en Heimkomin Son (1908; de terugkeer van den verloren zoon). Haugtussa (1895) en I Helheim (1901) zijn symbolistisch bedoelde gedichtcyclussen, door een lichten epischen draad verbonden. Van zijn eerste werk af schreef G. in het → landsmââl.
Uitg.: Skrifter i Samling (9 dln. Oslo 1922).
Lit.: E. Lie, A. G. (Oslo 1919); I. Mortensen, A. G. (1924); R. Thesen, A. G. (Oslo 1935).
Baur.