Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 05-06-2019

Eidetiek

betekenis & definitie

(< Gr. eidos = beeld, idee) is de leer der eidetische verschijnselen. Deze komen voor op alle zintuigelijke gebieden.

Het best bekend zijn die van den gezichtszin: subjectief optische aanschouwingsbeelden (A.B.). De eideticus, die een A.B. heeft, ziet werkelijk iets voor zich (waarnemingskarakter), maar heeft tevens het bewustzijn, dat hetgeen hij ziet, niet reëel aanwezig is (verschil met de hallucinatie).

Eidetische beelden kunnen kort na de oorspronkelijke waarneming, maar ook na langeren tijd optreden. Het eidetisch vermogen komt bij kinderen betrekkelijk veel voor; het verdwijnt meestal tijdens de puberteitsjaren; slechts enkele volwassenen, vooral kunstenaars, behouden het.

Naast het begrip manifeste e. (= eidetische beelden) voerde de Marburgsche psychologenschool, onder leiding van E.R. Jaensch, het begrip latente e. in.

Op de leer der e. bouwden de Marburgers de theorie der geheugentrappen (nabeeld, A.B. en voorstellingsbeeld zijn trappen van geheugenbeelden); de hypothese van de eidetische eenheidsphase (een hypothese over de genese van waarnemings- en voorstellingswereld); de typologie van de eidetici (het Basedowoïde en Tetanoïde type); de typologie van de integratie en desintegratie.Lit.: Mat Crijns, De Eidet. en Structuurtypol. onderzoekingen van den Marburgschen Psychologenkring (Aid. I met medewerking van De Brouwer); Tijdschr. voor Zielk. en Opv.-leer (1922 en ’33 ; daar een bijna volledige opgave der lit. t/m 1932). Crijns

< >