Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 05-06-2019

Donatello

betekenis & definitie

(eigenlijk: Donato di Niccolo di Betto Bardi), beeldhouwer te Florence; * 1386, ♱ 1466; was ook werkzaam te Siena, Pisa, Prato en Rome. Hij was een leerling van Ghiberti, die hem o.a. het bronsgieten leerde.

D. is een der grootste beeldhouwers, die Italië heeft opgeleverd; hij schiep een nieuwen stijl, die vooral hierin bestond, dat hij veel meer dan zijn voorgangers het geestelijk element in zijn beelden tot uitdrukking zocht te brengen en het tot hoofdzaak maakte; het wezen van den mensch in al zijn vormen boeide hem eindeloos en was steeds het doel van zijn scheppingsdrift. Zijn onderwerpen koos hij zoowel uit de mythologie als uit den bijbel.

Hij werkte met alle materialen, maar marmer en brons hadden zijn voorkeur; de zoo schilderachtige bas-reliëfs van marmer, meest met Madonna’s, waren een vinding van hem. Zijn invloed op het nageslacht, vooral op Raffael en Michelangelo is zeer groot geweest; eenige hoogst begaafde leerlingen, Des. di Settignano en Bertoldo, werkten speciaal in zijn trant verder.

Vooral Florence is nog vol van zijn heerlijke scheppingen. Men vindt er zijn levensgroote beelden aan de Or S.

Michele, in den dom en in de S. Croce, in de Loggia dei Lanzi, het Baptisterium en vooral in het Bargello-museum (o.a. zijn wereldberoemde David).

Zijn ruiterstandbeeld van Gattamelata, dat op het plein van de San Antonio te Padua nog altijd prijkt, is een der meest majestueuze en meest trotsche monumenten ter wereld. Zoo is verreweg het grootste deel, en hieronder zeker zijn schoonste werken, in zijn vaderland gebleven en sieren voor een belangrijk deel nog de plekken, waarvoor de kunstenaar ze vervaardigde.

Slechts enkele groote musea in het buitenland (Parijs, Londen en Berlijn) bezitten eenige stalen van zijn kunst. Zie plaat.Lit.: E. Bertaux, Don. (Parijs 1910; les Maîtres de l’art); W. Bode, in: Florentiner Bildhauer d. Renaiss. (1911).

< >