Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 05-06-2019

Dominicanessen

betekenis & definitie

I. De D. der Tweede Orde volgen den regel van St.

Augustinus en grootendeels de constituties der Dominicanen (Eerste Orde). De zusters leggen solemneele geloften af, hebben pauselijk slot en bidden in het koor het groot officie.

Ze worden onderscheiden in koor- en werk- of buitenzusters en dragen het Dominicaansch habijt. De kloosters staan meestal onder jurisdictie van den diocesanen bisschop, slechts enkele onder die der Orde.

De stichting der Tweede Orde gaat terug naar het in 1206 door Diego de Acebes en St. Dominicus gestichte klooster in Prouille (Zuid-Frankrijk).

In 1929 werden de constituties, volgens den codex van het kerkelijk recht herzien, door Pius XI goedgekeurd.In de middeleeuwen en ook later waren vele kloosters middelpunten van mystiek leven; tijdens de Reformatie gingen zeer vele ten gronde, in Nederland verdwenen zij geheel. De Tweede Orde telt heden ongeveer 180 kloosters met ca. 2 000 zusters. In Nederland behoorde het klooster Mariënthal, in 1882 te Venlo gesticht (Dominicanessen van den H. Rozenkrans), oorspronkelijk tot de Derde Orde, doch is in 1886 tot de Tweede Orde overgegaan.

II. De D. der Derde Orde volgen den regel der Derde Orde of den zgn. derden regel, welke teruggaat op de voorschriften van den Ordegeneraal Munio de Zamora (1285) met toevoeging van bijzondere constituties. ➝Derde Orde. De kloosters ontwikkelden zich in de 13e eeuw uit de kringen der saeculiere Derde Orde-zusters. De zusters leggen eenvoudige geloften af, hebben bisschoppelijk slot en bidden in het koor meestal het officie der H. Maagd. Zij dragen een wit habijt, soms een zwart.

Naast vele zelfstandige kloosters bestaan er tal van congregaties, die voornamelijk in het begin der 19e eeuw ontstonden. Momenteel zijn er ca. 30 000 zusters der Derde Orde; zij staan in nauw verband met de Dominicanenorde, maar zijn meestal onderworpen aan bisschoppelijke jurisdictie.

A) In Nederland bestaan:

Congregatie van Sint Catharina van Siena, gesticht in 1841 door Lucia en Elisabeth Pinkers te Rotterdam. Sedert 1888 is het moederhuis te Voorschoten (Bijdorp). Haar doel is onderwijs en liefdewerken; zij telt in Nederland 25 huizen en is werkzaam in de missie van West-Indië.

Congregatie der Heilige Familie, gesticht in 1848 door p. Dom. van Zeeland O.P. te Neerbosch; de zusters leefden oorspronkelijk volgens den regel der Tweede Orde; later volgens den regel der Derde Orde. Doel is: onderwijs en verschillende liefdewerken. In Nederland telt zij 15 huizen, is werkzaam in de missie op Java.

Dominicanessen van het Heilig Sacrament, gesticht in 1919 te Nijmegen door Dominica JorritsmaVonk de Both, Catharina Roothaan, Hiëronyma Roovers en Johanna Krusemeyer, onder leiding van p. H. Kooien O.P. Haar doel is: werken onder de geestelijk en stoffelijk verarmden, verzorging van kraamvrouwen. Moederhuis: Huize Bethlehem te Nijmegen; een tweede stichting is gevestigd te Rotterdam.

Dominicanessen van het Sint Catharina-apostolaat, gesticht in 1923 te Zwolle door p. J. M. van Wely O.P. en Maria Dominica Trooster. Doel: apostolische arbeid met gebruikmaking van sociale en charitatieve middelen.

Dominicanessen van Bethanië, te Venlo. Zie onder ➝Bethanië. In 1934 heeft van Venlo uit een nieuwe stichting te Sambeek plaatsgehad. Lambermond.

B) In België bestaan:

Dominicanessen met Moederhuis te Lubbeek bij Leuven. Onderwijs; missiën in Belg. Kongo.

Dominicanessen van Bethlehem van den gedurigen Rozenkrans. Moederhuis te Dinant. Beschouwende orde.

Dominicanessen van de H. Catharina van Siena, genaamd Predikheeressen van Engelendale. Moederhuis te Brugge. Onderwijs, ziekenzorg, missiën in Belg. Kongo.

Dominicanessen van Parijs. Huis te Saventhem (Brabant). Beschouwende orde.

Dominicanessen der Presentatie van Maria, van La Bretèche-lez-Tours (Fr.). Hoofdhuis voor België te Andrimont. Missiën in Columbia en Irak.

Dominicanessen van Sèvre. Huis te Alveringem. Beschouwende orde.

Dominicanessen-missionarissen van O. L. Vrouw (van Fichermont). Moederhuis te Waterloo. Missiën in Belg. Kongo.

Lit.: Lex. f. Theol. u. Kirche (2III, 390 vlg.); G. Meyer O.P., Dominicaansche Studiën (21920, 371 vlg.); A. Walz O.P., Compendium Historiae Ord. Praed. (1930, 526 vlg.); Kath.

Ned. Encyclopedie (II 1932, 249 vlg.). Allossery.

< >