Cinnaber - grondstof voor de vervaardiging van roode verfstof (vermiljoen) en het belangrijkste erts voor de winning van kwikzilver. Formule: HgS. De kleur is oorspronkelijk „cochenillerot”, echter ten gevolge van bijmenging van scharlakenrood, bruinrood, bruin, zwart tot staalkleurig. Het komt voor:
1° op zelfstandige ertsafzettingen, die ondanks veelvuldige afzettingsvormen toch op dezelfde wijze ontstaan zijn, nl. uit alkalisulfide-houdende bronnen. Als begeleidingsmineralen vindt men gedegen kwikzilver, kwarts, hoornsteen, pyriet, markasiet, koperkies, antimoniet, realgaar en, nl. bij Idria, groote hoeveelheden bitumen. Men vindt de afzettingen zoowel in sedimentgesteenten van verschillenden ouderdom, in trachyten en kwartsporfieren, als niet zelden in en bij serpentijn. De belangrijkste vindplaatsen zijn: de Almaden in Z. Spanje, in Silurische zandsteen; bij Idria in Krain, en Triastrische klei, leisteen; de Californische kustketens, meestal in serpentijn; in het Terlinguadistrict in Texas, in kalken, leisteen en zandsteenen van de Krijtformatie, zoowel als in de Tertiaire eruptiefgesteenten; in het gebied van de Monte Amiata. in Toscane, in trachyten, trachyttuffen en Tertiaire kleien en kalken. Verder nog vele minder belangrijke vindplaatsen.
2° Als accessorisch erts bij andere ertsafzettingen.
3° Soms sporadisch in verweeringspuin en in beekafzettingen. De jaarlijksche kwikzilverwinning bedroeg voor den Wereldoorlog ong. 4 200 ton, waarvan ⅘ uit Europa en ⅕ uit Califomië en Mexico; 3/7 deel hiervan komt uit de Almaden. Het erts bevat 8% kwikzilver.