Bronzen (kleurstof) - Bronzen of bronskleurstoffen zijn fijngemalen metalen en metaallegeeringen in verschillende graden van fijnheid en kleur. Men onderscheidt echte en onechte bronzen.
De echte zijn meestal de gouden zilverbronzen, die gewonnen worden uit de afvalproducten, welke bij het maken van bladgoud en bladzilver overblijven. Het grootste deel der b. wordt gemaakt uit koper, aluminium, tin en messing. De koper-zinklegeeiingen zijn hieronder wel het meeste in gebruik.
Bij het maken der b. onderscheidt men de volgende etappen: het maken van het staaf metaal; het stampen van het staafmetaal; het polijsten en eventueel kleuren.
1° Nadat het metaalmengsel in de gewenschte verhouding in grafieten kroezen is gesmolten, wordt de vloeibare legeering in halfronde baren, stengels genaamd, gegoten. Deze worden met een zwaren hamer gelijk gemaakt en dan uitgewalst tot een lengte van 25 m en een breedte van 3 cm. De verkregen banden worden in stukken van ca. 60 cm gesneden en aldus met 100 tot 200 stuks samengebonden en tusschen zinkplaten uitgehamerd, waarbij de lengte vrijwel onveranderd blijft. Onder telkens andere soorten hamers wordt de breedte langzamerhand uitgeslagen tot 24 cm, waarbij dan de lengte ca. 1 m is.
2° Nadat de aldus uitgeslagen metaalbladen eerst in een soort hakselmachine tot vierkante stukjes gesneden zijn, worden ze vervolgens gestampt en gezeefd.
3° Het polijsten geschiedt daarna in liggende cylinders van ongeveer 1 m lengte en 40 cm doorsnee.
In deze cylinders wordt nu door middel van borstels een vettige stof, meestal olijfolie, door het bronspoeder gewreven, waardoor het een hoogeren glans verkrijgt. Het polijsten neemt ongeveer 18 uren in beslag.
Na deze bewerkingen worden de bronzen dikwijls nog gekleurd, na eerst gebeitst te zijn met een tannineoplossing. Voor het kleuren gebruikt men dan anilinekleurstoffen.
Toepassing. De groote massa der bronzen dient voor typographische en lithographische doeleinden. Met een Arabische gom-oplossing wordt het brons dan op het papier gefixeerd. Groote hoeveelheden dienen verder voor het bronzen van allerlei houten voorwerpen; een of andere lak dient dan als fixeermiddel (aluminiumverf, bronspoeder voor spiegels, schilderijlijsten, enz.). Aluminiumbrons wordt ook voor blitzlichtpoeder gebruikt. “v. d. Beek ”