Bismuth - een chemisch element en wel een metaal; symbool Bi; atoomgew. 209,0 (zuurstof = 16); waardigheid 3 en 5; smeltpunt 271; kookpunt 1 450; s.g. 9,8; soortelijke warmte 0,031. Het vormt met de elementen stikstof, phosphor, arsenik en antimoon een natuurlijke groep.
Metallisch b. is een zilverwit, iets roodachtig glanzend metaal van grof-kristallijne structuur. Het is zeer bros en laat zich gemakkelijk tot poeder stampen. Het geleidt de electriciteit nogal slecht. De geleidbaarheid bedraagt 1,19/100 van die van zilver. B. bezit van alle bekende metalen het slechtste warmtegeleidend vermogen. B. is bij gewone temp. vrij bestendig tegenover lucht en waterdamp.
Aan de lucht verhit, verbrandt het echter tot het gele trioxyde Bi203. In de spanningsreeks staat bismuth tusschen antimoon en arsenik. Door verdunde zuren wordt b. niet aangetast. Ook niet door koud geconcentreerd zwavelzuur en zoutzuur, tenzij in tegenwoordigheid van oxydatiemiddelen. Door salpeterzuur wordt het opgelost. Omtrent de afleiding van den naam b. is met zekerheid niets bekend.
Voorkomen. B. komt in de natuur gedegen voor; voorname vindplaatsen zijn Schneeberg en Annaberg in Saksen, Joachimsthal, Bolivia en Chili. Het gedegen b. kristalliseert in het hexagonale stelsel. De voornaamste ertsen zijn bismuthglans, Bi2S3 (Cornwall, Queensland), en bismuthoker, Bi203.
Afscheiding. Men roost de ertsen eerst, waardoor zwavel en een deel van het arsenik vervluchtigd worden. Daarna smelt men onder toevoeging van kool, ijzer en slakvormenden toeslag. Hierbij ontstaan twee lagen, waarvan de lichtere uit kobalt en nikkelarsenide en de zwaardere uit metallisch b. bestaat. Ter verdere zuivering wordt het met cyaankalium en zwavel gesmolten.
Toepassing. B. dient voor het maken van gemakkelijk smeltbare legeeringen (Rose-metaal, Wood-metaal e.a.). De legeeringen voor het maken van cliché’s bestaan uit gelijke deelen b., lood en tin. Door het uitzetten bij het stollen geeft dit de lijnen zeer scherp weer. B.-verbindingen worden in de geneeskunde toegepast, bijv. basisch bismuthnitraat voor brandwonden en galluszuur-bismuth onder den naam dermatol.
v.d. Beek.