Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 01-04-2019

Averroïsme

betekenis & definitie

Averroïsme - Bij de geloofsgenooten van Averroës bleef zijn invloed zeer beperkt, maar des te meer werkte deze door bij de Joodsche denkers in Spanje, door wier bemiddeling ook de Christelijke Scholastieken voor het eerst de heele Aristotelische wijsbegeerte uit de vertalingen en commentaren der Arabieren leerden kennen. Alle richtingen van de Hoogscholastiek namen daar gedachten van over, ofschoon juist wegens de Arab. interpretatie het Aristotelisme veel tegenstand ondervond.

Alleen het Lat. A., onder Siger van Brabant, aanvaardde de opvatting van Averroës als definitieve wijsgeerige verklaring van de dingen, ook tegenover het Christ. dogma, leerde de eeuwigheid van de wereld, de algemeenheid van het menschelijk verstand en het cosmisch determinisme, en verwierp de persoonlijke onsterfelijkheid en de zedelijke verantwoordelijkheid. Het Lat. A. gaf te Parijs tot velerlei wanordelijkheden aanleiding, werd vooral door Albertus Magnus en Thomas van Aquinen bestreden, en in 1270 en 1277 door kerkelijke veroordeelingen getroffen.

Toch bleef het A. te Parijs voortbestaan en vond het later zijn weg naar de universiteiten van Italië, waar het in de 14e eeuw onder Joannes de Janduno en Pietro d’Abano tot nieuwen bloei kwam. Te Padua handhaafde het zich tot de 17e eeuw. Hier werd met het A. ook de leer van de dubbele waarheid gehuldigd.

L i t.: P. Mandonnet, Siger de Brabant et l’Averroisme latin au 13e s. (2 dln. Leuven 1908—1911); M. M. Gorce, Averroisme ; Dict. Hist. Géogr. Eccl. (V, 10321092).

F. Sassen.

< >