Aubigné - Théodore Agrippa d’, een der letterkundige hoofdfiguren van het Fransch Protestantisme. * 8 Febr. 1552 te S. Maury bij Pons (Saintonge), ✝ 9 Mei 1630 te Genève. Door een liefdelooze stiefmoeder uit het vaderlijk huis verwijderd, studeerde d’A. eerst te Parijs, later te Genève.
Reeds als tienjarige knaap had hij met de strengheid der Inquisitie kennis gemaakt en was hij ternauwernood aan den brandstapel ontsnapt; bij zijn naderenden dood liet zijn vader (1563) hem den Hannibals-eed tegen het Katholicisme afleggen: deze pakkende jeugdindrukken verklaren het bijna waanzinnige fanatisme, waarmee, van zijn zestiende jaar af, de veelbegaafde man den strijd voor het Calvinisme in Frankrijk zal opnemen, evenzeer met het zwaard als met de pen. Een oogenblik (1572) scheen het, dat hij tot inkeer zou komen, onder den invloed van zijn brandende liefde voor de Katholieke Diana Salviati, in wier kasteel hij een schuilplaats had gevonden. Die liefde werd echter afgewezen, wat hem tot enkele van zijn schoonste gedichten, vol romantische, Wertheriaansche wanhoop inspireerde, en hem ten slotte opnieuw naar de Hugenootsche legers dreef, in de onmiddellijke omgeving van Hendrik van Navarre. Na de niet zeer belangelooze bekeering van dezen laatste (Hendrik IV, 1593) trok d’A. zich op zijn erfgoed terug en werd de schrijver van een groot aantal polemische werken. Zijn Histoire Universelle (in 1620 door beulshanden verbrand) noopte hem naar Genève te vluchten. Hier kwam hij, blijkens uitlatingen in zijn brieven, tot een meer verdraagzaam inzicht in godsdienstzaken.
Werken. In de Fransche letterkunde leeft d’A. vooral door Les Tragiques (1577—1616), een naar den stijl zéér gemengd heldendicht, vol polemische heftigheid, over de godsdienstoorlogen in Frankrijk. De titels van de onderscheiden zangen geven een overzicht van den inhoud: Misères ( = verscheurdheid van Kerk en Staat); Princes (bederf en zelfzucht onder de rijksgrooten); La chambre dorée (omkoopbaarheid van het gerecht); Fers en Feux (de geloofsbelijders gehalsrecht en verbrand); Vengeances (de wraak des hemels over de schuldigen ); Jugement (het laatste oordeel). De waarde ervan is zeer ongelijk, maar in de beste deelen is het machtig werk. — Uitg.: Oeuvres Complètes, door Réaume en Caussade (6 dln. Parijs 1873); Oeuvres Choisies (door Van Bever 1905). — Lit.: L. Lalanne, Mémoires d’A. (Parijs 1889); J. Bédier, in Etudes critiques (Parijs 1903); S. Rocheblavc, A. d’A. (Parijs 1910); id., La vie d’un héros (Parijs 1912). Baur.