Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 02-02-2019

Anglicisme

betekenis & definitie

Anglicisme - in w ij d e r e n z in is een Eng. taaleigenaardigheid, overgebracht in een andere taal. Hieronder vallenzoowel woorden als woordkoppelingen (samenstellingen, uitroepen, zegswijzen). Als ze doordringen tot het volk, worden ze dikwijls vernederlandscht, vertaald of volksetymologisch geïnterpreteerd.

Tot de A. in dezen zin behooren o.a. vele termen, ontleend aan scheepvaart en spoorwegverkeer (ready, allright, full speed, stoppen, tremmen), aan verschillende takken van industrie en aan de vaktalen (frame, free-wheel en vrijwiel, filmen, shedkap en zetkap), vele sport- en joumalistiektermen (goalgetter en goolzetter, handicappen, referee, interviewen, reporter) en de zeer talrijke slag- en modewoorden (plenty, sorry, would-be, what’s in a name, struggle for life). In dezen zin is het A. een gevolg van diepergaanden invloed van Eng. op Ned.; de overname van het nieuwe woord gaat samen met de invoering van een nieuw begrip of met een modestrooming. Zie Leenwoord.

In engeren, meer gangbaren zin is het A. een soort barbarisme en een bijzonder geval van contaminatie, d.w.z. een Eng. constructie of zegswijze wordt, oorspronkelijk door vertaling, overgebracht in het Ned., maar zoo, dat de vertaling alleen naar den inhoud Ned., doch naar den vorm Eng. is. Bijv. hij was een politieagent in burger i.pl.v. het was enz. (he was a policeman in plain clothes); wat is de zaak? i.p.v. wat scheelt er aan? wat is er gaande? (what is the matter?) In dezen zin zal het A. in den regel beperkt blijven tot zinsconstructies, die dan nog maar weinig navolging vinden in tegenstelling met het Germanisme; want hoe minder nauw de t a a lverwantschap is, des te minder is ook het gevaar voor contaminatie. Overigens zal het veel van persoonlijk taalgevoel afhangen, of ook het A. in den wijderen zin, met name de modetermen, tot de barbarismen wordt gerekend.

Tiecke.

< >