Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 04-01-2024

Alexandrijnsche liturgie

betekenis & definitie

een der drie families, waarin de oorspronkelijke liturgie der Kerk, tot dusver één in haar hoofdtrekken en vrij in het ondergeschikte, zich (in de 4e—5e eeuw) nader bepaalde, volgens de verdeeling der Kerk zelve, over de 3 provincies (zie Patriarchaten): Rome, Antiochië en Alexandrië. zie Liturgie, III: Gesch. Ontwikk.

Zij sluit zich nauwer aan bij de Rom. dan bij de Antcioch. liturgie. Zelf splitste zij zich spoedig in een Grieksche, een Koptische (= Egyptische) en een Aethiopische of Abyssinische. Haar oorspronkelijke tekst was Gr.; hij bleef die der orthodoxen, of Melchieten. van Egypte. De oudste gegevens over haar bevatten de werken vau Clemens van Alexandrië, Origines, Athanasius, het Euchologion van S. Serapion van Thmuis, en enkele papyrus-fragm. (Zie Lit. Wetensch.

I, Docum.). Volledig vastgesteld werd zij wellicht door S. Cyrillus. De oudste hss. (Gr.), die haar min of meer volledig bevatten, zijn uit de 13e (12e) eeuw, zij heeft dan reeds een sterken, vreemden, Byzant. invloed ondergaan. Sinds trad als Gr. liturgie, de Byzantijnsche in haar plaats. Wat haar bijzonder kenmerkte is de plaats der diptieken (gedachtenis der levenden en dooden) in de Mis, nl., in tegenstelling met Rome en Antiochië, vóór het Sanctus.Lit.: Gastoué en Leclercq, Alexandrië, Liturgie: Dict. d’Arch. etd Lit.; Fortescue, Alexandrine Lit.: The Cath. Encycl.; Duchesne, Origines du culte chrétien (Parijs/.

Louwerse.

< >