Katholicisme encyclopedie

Prof. dr. J.C. Groot (1955)

Gepubliceerd op 02-01-2020

STILZWIJGEN

betekenis & definitie

is niet slechts iets negatiefs, een middel om kwaadspreken te voorkomen (Spr. 17 ‘91 25 : 9; Jac. 1 : 19), maar ook iets positiefs, echt een uiting van onze redelijke, menselijke natuur, die heel bewust weet te zwijgen totdat de tijd van spreken gekomen is (Eccl. 20 : 7). „Zwijgzaamheid is spanning; zij veronderstelt niet alleen ke7inis, die men nog niet openbaart, doch ook inzicht omtrent de tijd van spreken, en kracht om nog te kunnen wachten.” Niet voor niets zegt de Schrift: ,,Er zijn er, die zwijgen bij gebrek aan een antwoord, maar anderen zwijgen en wachten hun tijd” (Eccl: 20 : 6). De Schrift kent zelfs een apart woord voor bewust zwijgen (siopao) en voor kortweg niet-spreken (sigao).

God zelf sprak van alle eeuwigheid een Woord, maar dit spreken Gods was naar buiten niet merkbaar en werd zodoende voor ons een heilig zwijgen. Het eerste spreken Gods ervoer de Israëliet in de Wet: „zo spreekt Jahweh”, lezen wij geregeld in het O.T. Dat woord Gods in het O.T. was echter niet Gods volledige boodschap, want „nadat God eertijds vele malen en op velerlei wijzen tot de Vaders gesproken heeft door de profeten, heeft Hij aan het einde dezer dagen tot ons gesproken door de Zoon” (Hebr. 1 : 1—2). Toch was ook dit spreken in zwijgen gehuld: Jesus hield bewust zijn Messias-zijn verborgen, totdat de tijd rijp was en Hij Zich volkomen kon openbaren (zie vooral het Marcus-evangelie en de parabels). Daarnaast „sprak" God in de schepping, en als de mens het niet verstond „spande de natuur zich in tot bestraffing der zondaars” (Wijsh. 16 : 24). Dit „straffende zwijgen Gods” komt vooral in de Psalmen naar voren.

Ten opzichte van zijn uitverkorenen zwijgt God niet lang, opdat hun zonden niet te groot worden (2 Makk. 6:13:7: 33), terwijl Hij daarentegen ten opzichte van zijn vijanden wel lang zwijgt, „totdat zij de volle maat hunner zonden hebben bereikt” (2 Makk. 6 : 14). Zo zwijgt God korte tijd voor de gelovigen, zijn uitverkorenen, de nederigen van harte. Zij moeten Gods voorbeeld volgen en weten te zwijgen. „In stilte en vertrouwen ligt hun kracht” (Is. 30 : 15), omdat het „goed is gelaten te wachten op redding van Jahweh” (Klaagl. 3 : 26). Stilzwijgen betekent zo dus niet alleen een stil houden van de eigen stem, maar vooral een innerlijk stil willen zijn waardoor men openstaat voor het vernemen van Gods stem. j. v. D.

< >