patriarch van Constantinopel (1043-1058) is de man door wiens toedoen de Latijnse en Griekse Kerk in 1054 uiteengingen. Toen hij de Latijnse kerken in Constantinopel liet sluiten, de Latijnse riten der Bulgaren afschafte en de Zuid-Italiaanse bisschoppen voor de „ketterijen” van Rome waarschuwde, verweerde paus Leo IX zich.
Deze zond een gezantschap, dat Michael Caerularius er van beschuldigde, zich de titel van oecumenisch patriarch te hebben toegeëigend (een oude Romeinse grief tegen de patriarchen van het Nieuwe Rome) en langs onwettige weg bisschop te zijn geworden. Toen Michael Caerularius de beschuldigingen van de hand wees, deponeerden de Romeinse gezanten op 16 Juli 1054 de banbul op het altaar van de Sophiakerk, waarmee het schisma een feit werd.
Michael Caerularius, die de strijd met het Westen mede uitgelokt had in een machtsstrijd met de Byzantijnse keizer, is tenslotte door de keizer verbannen. Hij heeft in de verwijdering van Oost en West een spectaculaire, maar in wezen onbelangrijke rol vervuld; de verwijdering was al veel eerder practisch onoverbrugbaar geworden. c. w.
M. MICHEAS (of Micha), afkomstig uit MoresjethGath, is de 6de der 12 Kleine Profeten in het O.T. wiens naam, afgekort uit Mi-ka-jahoe, betekent „Wie is gelijk Jahweh?” Hij trad op in de tweede helft der 8ste eeuw v.
Chr., als een iets jongere tijdgenoot, geestverwant en waarschijnlijk discipel van Isaias, in wiens schaduw hij staat. Hij is een man uit het volk, die zijn stem verheft tegen de misstanden op sociaal terrein en aan land en volk de ondergang aankondigt, maar daarna de komst van de Messiaanse Koning.
Zijn beschrijving van het komende Vrederijk (4 : 1 vv.) is aan Isaias (2 : 2 vv.) ontleend; zijn voorzegging van de Messiaanse heerser uit de stad en het geslacht van David (Bethlehem Efratha) toont zelfstandige trekken (5 : 1 vv., vgl. Matth. 2:6).
Een hoogtepunt van het boek is voorts 6 : 6—8, waar de uiterlijke cultus en de innerlijke vroomheid, zoals de profeten die prediken, tegenover elkaar zijn geplaatst.
Terwijl Isaias nog hoopt, dat Jerusalem en de Sion gespaard blijven, dreigt Micheas met de algehele verwoesting ook van de tempel (3 : 12).
Wellicht gaf deze profetische dreiging de stoot tot de hervorming van de tempeldienst door koning Ezechias (5:11 v., vgl. 2 Kon. 18 : 4). De tekst van dit boek, dat woorden van onvergankelijke schoonheid en diepte bevat, is gedeeltelijk minder goed bewaard gebleven.
Ook de oorspronkelijke volgorde der enkele stukken bleef wellicht niet overal behoudenD. L. B.
