de in het O.T. voorzegde voorloper van Christus, stamde als zoon van Zacharias en Elisabeth uit een priesterfamilie. In het 15de jaar van Tiberius (27/28) begon zijn optreden aan de benedenloop van de Jordaan.
In zijn kleding deed hij denken aan Elias . Hij predikte de boete en bekering van de eindtijd en kondigde Hem aan, die na hem komt, die sterker is dan hij, wiens schoenriem hij niet waardig is los te maken. Zijn bijnaam dankte hij aan zijn prediking van het doopsel der bekering tot vergeving der zonden.
Hij weersprak nl. de vanzelfsprekendheid van het Israelietisch voorrecht. Ook Israël moet zich bekeren, d.w.z. tot andere gedachten komen.
Het optreden van Johannes wekte groot opzien; dat moest ook: de gewone gang der dingen moest doorbroken worden. Johannes verzamelde een groep leerlingen rondom zich; enkelen hunner werden volgelingen van Jesus.
Ook Deze is door hem gedoopt. Critiek op het huwelijksleven van Herodes Antipas leidde tot gevangenneming van Johannes; Marc. 6 : 17—29 verhaalt hoe de koning het hoofd van Johannes aan Salome moet afstaan als beloning voor haar dansen.Vooral de godsdiensthistorische school heeft de vraag aan de orde gesteld van de geestelijke verwantschap tussen Johannes en joodse, al of niet gnostische sekten. Het vraagstuk kreeg nieuwe actualiteit door wat wij thans uit de bij Ain-Fasjka gevonden rollen te weten komen over een joodse sekte, die nauwe relaties met de priesterklasse onderhield.
R. s.
