drie in getal, behoren tot de zgn. katholieke brieven van het N.T. De eerste en langste noemt auteur noch adres; zijn nauwe verbinding met het vierde evangelie wijst ons echter de weg naar schrijver en tijd van ontstaan (zie Johannes).
Naast een proloog (1 : 1-4) en een uitvoerige epiloog (5 : 13-21) onderscheidt men het best drie hoofddelen: de gemeenschap met God als een wandelen in het licht (1 : 5—2 : 17); de christelijke Kerk in haar afwijzing van de antichrist, haar heilsverwachting en haar opgaven voor het heden (2 : 18-3 : 24); de scheiding tussen Kerk en wereld door ware liefde en rechtzinnig geloof (4 : 1-5 : 12). Positief doortrekt het thema der broederliefde elk dezer drie delen.
Negatief gaat door geheel de brief het verzet tegen een ketterij van vroeg-gnostische aard (zie Gnosticisme). Het boeiende en tegelijk het moeilijke van de brief is de wijze, waarop getracht wordt tegelijkertijd het waardevolle der gnostiek te assimileren.
De eigen aard van dit Johanneïsch dualisme en de hem eigen gnosis blijken bovenal vanuit de geloofsbinding aan de mensgeworden zoon Gods, die op de door God gestelde tijd universele „verzoening voor onze zonde” werkte.De korte tweede en derde brief noemen beide als afzender „de presbyter” (zie Priester) en vertonen naar inhoud sterke overeenkomst met de eerste Johannes-brief. j. w.
