Katholicisme encyclopedie

Prof. dr. J.C. Groot (1955)

Gepubliceerd op 02-01-2020

CASUÏSTIEK

betekenis & definitie

is het gedeelte der katholieke moraal waarin de algemene normen der katholieke zedenleer worden toegepast op de meest verschillende levensomstandigheden (casus), waarin de Christen komt te staan, en welke van hem een gewetensbeslissing vragen. De katholieke moraaltheologie moet zich krachtens haar aard op de casuïstiek toeleggen.

Zij is immers het gedeelte der theologische wetenschap, dat handelt over de opgang van de mens naar de zalige Godsaanschouwing. Het is dus haar taak het menselijk leven en het menselijk handelen op dat bovennatuurlijk einddoel te richten.

Welnu, dit menselijk leven en dit menselijk handelen zijn concreet, zijn gesitueerd in omstandigheden van een bijna oneindige variabiliteit. Verwaarlozing der casuïstiek zou betekenen verwaarlozing van een belangrijke functie der moraaltheologie, nl. leiding geven in de talloze verwikkelingen van het christelijk zedelijk leven en antwoord geven op de moeilijke vragen welke het concrete leven stelt.

Casuïstiek die zich niet onder Gods Woord buigt, is schadelijk en on-katholiek. Een casuïstiek, die haar grenzen kent, bedoelt niet haar beredeneerde bijdrage tot de gewetensvorming als een vervanging aan te bieden van het prudente persoonlijke gewetensoordeel met het daarin verdisconteerde „aanvoelen” van de eisen der situatie vanuit een aangepast zijn aan en een ingroeien in de ethische waarden door de persoon naar haar totale strevende gerichtheid (zie verder Situatie-moraal en Deugd). j. v./j. w.

< >