(1548-1600), Italiaans Dominicaan, zwierf sinds 1576 door Europa, keerde naar Italië terug, werd, beschuldigd van ketterij, in 1592 gevangengenomen en na de weigering zijn leer te herroepen te Rome verbrand. Hij is een vruchtbaar, maar slordig en onsystematisch schrijver, op wie zeer vele invloeden hebben ingewerkt.
Zijn denken beweegt zich tussen twee polen: enerzijds het heelal, anderzijds God. De spanning tussen beide polen is van die aard, dat nu eens het heelal als schepping gezien wordt van God, die zelf boven dit heelal staat, dan %veer als een uitdrukking van God, die in laatste instantie God zelf is.
Bruno blijft zweven tussen theisme en pantheïsme zonder de innerlijke tegenspraak te doorgronden. Het heelal is de levende eenheid van een oneindig aantal werelden.
De mens noemt Bruno een monade, waarin zowel het heelal als God weerspiegeld wordt. Ofschoon hij zijn fantasie dikwijls de vrije loop laat, heeft hij het vraagstuk der verbondenheid van God, heelal en mens scherp gezien.
B. D.
