Jannes H Mulder

Schrijver op Ensie

Gepubliceerd op 12-04-2025

Ecologisch geweld of slow violence

betekenis & definitie

Ecologisch geweld is een vorm van geweld die langzaam en vaak onopgemerkt plaatsvindt, waardoor velen niet beseffen hoe groot de latere schade aan mens en natuur zal zijn. Voorbeelden hiervan zijn de langzame ophoping van radioactief afval, overbevissing die ecosystemen verstoort, en ruimteafval dat het milieu aantast.

Ecologisch geweld voltrekt zich geleidelijk en buiten het zicht. Het is onopvallend, waardoor het niet als schadelijk, laat staan als ‘echt’ geweld wordt ervaren. Er is zelden één enkele bron; vaak gaat het om een langzame stapeling van schadelijke factoren van materiële en sociaal-economische aard. Wanneer de schade zich jaren later manifesteert, blijkt hoe moeilijk het is om vast te stellen wie de slachtoffers en de daders zijn van dit zogenoemde ecogeweld. Stroomopwaarts rijst de vraag: wie maakten zich schuldig aan ecocide?

Systemisch geweld overlapt deels met ecogeweld. Kenmerkend voor systemisch geweld is dat dit geweld is ingebed in maatschappelijke systemen, zoals vooroordelen binnen het uitkerings-, zorg- of onderwijssysteem. Dit leidt tot meer discriminatie, ongelijkheid en marginalisering. Systemisch geweld betreft een lokaal bestaand maatschappelijk systeem, terwijl ecologisch geweld de ecologische systemen wereldwijd aantast.

Begrippen als ‘slow violence’, ecologisch geweld of ecogeweld zijn momenteel weinig aansprekend in het narratief over klimaatverandering. Bewegingen van burgerlijk verzet zoals Extinction Rebellion en Milieudefensie kunnen het begrip ecogeweld echter gebruiken om het verraderlijke, onzichtbare geweld tegen mens en natuur wereldwijd te beschrijven en bestrijden.